Leki na depresję
Depresja jest chorobą, która może dotknąć każdego, niezależnie od wieku czy statusu społecznego. Leczenie depresji opiera się na kompleksowym połączeniu metod farmakologicznych z psychoterapią. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest aktualnie najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym. Choroba ta dotyka nawet do kilkunastu procent populacji dorosłych na świecie. Depresja objawia się stopniową utratą radości z codziennego życia. U osoby chorującej na depresję obserwuje się zobojętnienie, obniżenie nastroju, poczucie pustki, drażliwy nastrój, niekontrolowany płacz i niemożność radzenia sobie z emocjami. U chorego narasta poczucie utraty sensu życia oraz poczucie beznadziejności. W przebiegu depresji pojawiają się utrata poczucia własnej wartości, stopniowe ograniczenie aktywności życiowej, trudność w podejmowaniu działań i decyzji a także lęk.
Depresja może charakteryzować się także mniej typowi dolegliwościami, stąd często rozpoznanie jednostki chorobowej jest utrudnione. Są to między innymi takie objawy jak:
- zaburzenia snu,
- brak apetytu,
- obniżenie libido,
- zaburzenie koncentracji uwagi,
- zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet.
Depresja jest chorobą, którą należy leczyć. Aktualnie dostępne są coraz lepsze i skuteczniejsze metody leczenia.
Leki przeciwdepresyjne – jak działają?
Zaburzenia depresyjne związane są głównie z upośledzonym przekazywaniem sygnałów przez neurony serotoninergiczne i noradrenergiczne struktur mózgowych. Leki przeciwdepresyjne regulują systemy neuroprzekaźnikowe, wpływając na działanie neuroprzekaźników takich jak: serotonina, noradrenalina i dopamina. Dzięki takiemu działaniu leki przeciwdepresyjne wpływają pobudzająco na nastrój i odhamowująco na napęd psychoruchowy. Farmakoterapia powinna być dobierana indywidualnie dla każdego pacjenta. Wybór leku przeciwdepresyjnego uzależniony jest od nasilenia objawów choroby, chorób współistniejących, ryzyka interakcji pomiędzy lekami, możliwych działań niepożądanych i wygody dawkowania. Środki antydepresyjne nie powodują uzależnienia. Leki należy zażywać regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarskimi. Poprawa stanu zdrowia następuje zazwyczaj po czasie 2-4 tygodni leczenia farmakologicznego. Farmakoterapia powinna być dobierana indywidualnie dla każdego pacjenta. Wybór leku przeciwdepresyjnego uzależniony jest od nasilenia objawów choroby, chorób współistniejących, ryzyka interakcji pomiędzy lekami, możliwych działań niepożądanych i wygody dawkowania.
Antydepresanty – poznaj fakty
Wokół leków stosowanych w leczeniu depresji narosło wiele mitów. Pacjenci często obawiają się leczenia wskazanego przez psychiatrę, nie chcą przyjmować leków, samodzielnie zmniejszają ich dawki lub odstawiaj je w momencie, kiedy zauważą poprawę. Takie działanie w przypadku leczenia depresji jest bardzo niekorzystne. Fakty na temat leków antydepresyjnych: antydepresanty nie powodują uzależnienia, leki należy zażywać regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza, leki zażywane doraźnie, nieregularnie nie mają odpowiedniego działania terapeutycznego, poprawę stanu zdrowia obserwuje się zazwyczaj po 2-4 tygodniach farmakoterapii, leczenie zaburzeń depresyjnych to proces trwający długo, leki należy stosować także po ustąpieniu objawów (o zakończeniu leczenia decyduje lekarz), leków nie należy odstawiać gwałtownie, należy odstawiać lek stopniowo pod kontrolą lekarską.
Leki antydepresyjne – podział
Leki przeciwdepresyjne można podzielić pod względem mechanizmu działania, który związany jest z wpływem na stężenie neuroprzekaźników oraz receptory w układach neuroprzekaźnikowych na:
1. Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników
a) Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego
► Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD)
► Leki o innej budowie hamujące nieselektywnie wychwyt zwrotny noradrenaliny i serotoniny
► Leki hamujące nieselektywnie wychwyt zwrotny noradrenaliny i dopaminy
b) Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)
c) Selektywne inhibitory wychwytu noradrenaliny (SNRI)
2. Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników o działaniu receptorowym
a) Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny blokujące receptory serotoninergiczne
b) Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny modulujące aktywność receptorów serotoninergicznych
c) Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny blokujące receptory noradrenergiczne
3. Leki o działaniu receptorowym
4. Leki o atypowym mechanizmie działania
5. Inhibitory oksydazy monoaminowej
a) Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej
b) Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej
► IMAO drugiej generacji
● selektywne, nieodwracalne IMAO-A
● selektywne, nieodwracalne IMAO-B
► IMAO trzeciej generacji
● selektywne, odwracalne IMAO-A
● selektywne, odwracalne IMAO-B
6. Leki normotymiczne
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) to leki działające wielokierunkowo (w wielu układach neuroprzekaźnikowych), co wiąże się z większym ryzykiem działań niepożądanych. TLPD są wskazane do stosowania przede wszystkim w nawracających zaburzeniach depresyjnych, uporczywych zaburzeniach nastroju oraz w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Działania niepożądane najczęściej występują na początku leczenia w i czasie zażywania dawek maksymalnych. Skutki uboczne jakie mogą powodować TLPD to: wysychanie błon śluzowych, zaparcia, zaburzenia w oddawaniu moczu, nudności, wymioty, zwiększenie łaknienia czy przyrost masy ciała. Do tej grupy leków zalicza się między innymi: doksepinę (Doxepin Teva), opipramol (Pramolan), klomipraminę (Anafranil), amitriptylinę (Amitriptylinum VP).
Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny
Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) to aktualnie najczęściej stosowana grupa leków w leczeniu zaburzeń depresyjnych. Wskazania do ich stosowania obejmują epizody depresyjne z niezbyt nasilonym niepokojem i lękiem. SSRI są stosowane także u pacjentów, u których zdiagnozowano bulimię, otyłość, zaburzenia lękowe lub występują choroby towarzyszące takie jak jaskra, przerost gruczołu krokowego, czy choroba wieńcowa. Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) to aktualnie najczęściej stosowana grupa leków w leczeniu zaburzeń depresyjnych. Najczęstsze działania niepożądane tej grupy leków to nudności, wymioty, biegunka, zaburzenia smaku, suchość błony śluzowej jamy ustnej, nadmierne pocenie, szum w uszach. Do selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny należą: citalopram (Cital, Citabax, Citronil), escitalopram (Aciprex, Elicea), sertralina (Asentra, Sertagen, Setaloft, Zoloft), fluoksetyna (Seronil, Andepin), paroksetyna (Arketis, Paxtin, ParoGen) oraz fluwoksamina (Fevarin).
Selektywne odwracalne inhibitory oksydazy monoaminowej typu A
Selektywne IMAO-A powodują wzrost stężenia serotoniny i noradrenaliny, co wpływa na zmniejszenie objawów depresyjnych. W porównaniu z nieselektywnymi inhibitorami, selektywne IMAO-A wykazują mniej nasilone skutki uboczne. Lekiem należącym do tej grupy jest moklobemid (Aurorix, Mobemid, Moklar). Moklobemid stosowany jest głównie w leczeniu depresji typu endogennego z zahamowaniem psychoruchowym i depresji w wieku podeszłym. Lek ten może wywołać działania niepożądane takie jak: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bezsenność, bóle i zawroty głowy czy wysychanie błon śluzowych.
IMAO - Inhibitory oksydazy monoaminowej
IMAO blokują działanie enzymów oksydazy monoaminowej. Enzymy oksydazy monoaminowej są odpowiedzialne za rozkład neuroprzekaźników, takich jak dopamina, noradrenalina i serotonina w mózgu. Blokując działanie tych enzymów, IMAO zwiększają stężenie neuroprzekaźników, co wykorzystywane jest w łagodzeniu objawów depresji, takich jak smutek lub lęk. IMAO są stosowane tylko wtedy, gdy inne leki przeciwdepresyjne są nieskuteczne, ponieważ wiążą się z większym ryzykiem interakcji lekowych i pokarmowych. Leki z tej grupy mają również więcej działań niepożądanych w porównaniu z innymi lekami na depresję. Najczęstsze działania niepożądane występujące na początku leczenia to:
- niedociśnienie ortostatyczne,
- zawroty głowy,
- senność lub bezsenność,
- nudności.
Skutki uboczne, które zwykle występują podczas regularnej i długotrwałej farmakoterapii to:
- obrzęki,
- bóle mięśni,
- zaburzenia funkcji seksualnych,
- wzrost masy ciała.
Jak długo trwa leczenie depresji?
Leki przeciwdepresyjne nie działają natychmiast. Poprawę stanu zdrowia obserwuje się zazwyczaj po około dwóch tygodniach kuracji. Objawy depresji ustępują stopniowo. Powrót do zdrowia następuje zwykle po czterech do sześciu tygodni farmakoterapii. Jeżeli dany lek przynosi poprawę stanu zdrowia, jego zażywanie powinno być kontynuowane, gdyż zaburzenia depresyjne często nawracają.
nierefundowany
