1. tydzień ciąży

Pojawienie się miesiączki oznacza, że w poprzednim cyklu menstruacyjnym nie doszło do zapłodnienia. Natomiast organizm już zaczyna się przygotowywać do wyprodukowania komórki jajowej w kolejnym cyklu. 

Jak przebiega cykl miesiączkowy? 

Cykl trwa około 28 dni, chociaż za normę uznaje się cykle od 21 do 35 dni. Rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiączki i kończy dzień przed wystąpieniem kolejnego krwawienia. Składa się z kilku faz: 

• faza menstruacyjna – trwa do 7 dni, rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiączki. Wraz z krwią wydalana jest złuszczona błona śluzowa macicy. Do miesiączki dochodzi na skutek zwiększenia produkcji hormonu prostaglandyny, a spadku estrogenów i progesteronu (prostaglandyna wywołuje skurcze macicy, dzięki którym złuszcza się błona śluzowa). W kolejnych dniach błona pod wpływem zmian hormonalnych w organizmie odbudowuje się i przygotowuje do implantacji zarodka;  

• faza folikularna – w jajnikach dojrzewają pęcherzyki jajowe Graafa, wzrasta stężenie estrogenów, a wraz z nim pogrubia się błona śluzowa macicy. Za proces dojrzewania komórki jajowej odpowiada hormon folikulotropowy (FSH); 

• owulacja – w drugiej połowie cyklu, zwykle od 11 do 16 dni przed kolejną miesiączką (jest to zależne od długości cyklu). Jeden z pęcherzyków jajowych pęka i uwalnia komórkę jajową, która przesuwa się z jednego z jajników jajowodami do macicy. Co ważne – zwykle dochodzi do uwolnienia jednej z dwóch komórek jajowych. Faza owulacji trwa krótko – do 4 dni. Warunkiem zapłodnienia jest obecność plemników; mogą one przeżyć w drogach rodnych do 5 dni. 

• faza lutealna – w tym czasie w pęcherzyku w jajniku powstaje tzw. ciałko żółte. To tymczasowy gruczoł endokrynny, który wydziela progesteron umożliwiający zagnieżdżenie się zarodka w macicy oraz rozwój łożyska. Aktywność ciałka żółtego jest zależna od tego, czy dojdzie do zapłodnienia - gdy komórka jajowa nie została zapłodniona, ciałko żółte zanika i stężenie progesteronu w organizmie maleje. Faza lutealna kończy się około 28. dnia cyklu owulacyjnego – następuje złuszczenie błony śluzowej macicy i cykl rozpoczyna się na nowo. 

Pierwszy tydzień ciąży liczonej przez lekarza to moment, w którym kobieta nie jest fizycznie w ciąży. Niemniej jest to dobry moment na rozpoczęcie suplementacji kwasu foliowego lub wizytę u lekarza celem wykonania badań krwi i sprawdzenia, czy nie występują żadne niedobory.

Jak przygotować się do ciąży? 

Kobieta, która myśli o zajściu w ciążę, powinna przede wszystkim odstawić wszystkie używki, a także wdrożyć zdrową i zbilansowaną dietę, bogatą w warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste i ryby. Ograniczyć produkty wysokoprzetworzone, bogate w cukry proste oraz tłuszcze nasycone.  
Wiele osób nie ma świadomości, że o styl życia podczas planowania ciąży powinien zadbać także przyszły ojciec. Wprowadzenie zdrowej diety, umiarkowana aktywność fizyczna i rezygnacja z alkoholu wpływają bowiem pozytywnie na parametry nasienia. 

Warto, aby przyszłe matki wykonały wszystkie zalecane szczepienia przed ciążą – m.in. na grypę czy choroby wirusowe, jak świnka, odra, ospa czy różyczka. Nie jest zalecane przyjmowanie antybiotyków w czasie potencjalnej możliwości zajścia w ciążę ani żadnych innych leków – mogą mieć one negatywny wpływ na zapłodnienie. Kobieta, która planuje ciążę, powinna wykonać także leczenie stomatologiczne – można je wykonywać w trakcie ciąży, ale jeśli planuje się dziecko, najlepiej wykonać je wcześniej.

Wizyta u ginekologa prowadzącego ciążę 

Niezwykle istotnym elementem planowania ciąży jest wizyta u ginekologa. Warto wybrać jednego lekarza, który będzie prowadził kobietę przez cały okres ciąży. Na pierwszej wizycie, jeszcze przed rozpoczęciem starań o ciążę, lekarz powinien zebrać dokładny wywiad i zapoznać się z przeszłością reprodukcyjną kobiety (czy jest to pierwsza planowana ciąża, czy kobieta już rodziła, czy były jakieś komplikacje lub poronienia), chorobami przewlekłymi lub genetycznymi w rodzinie, przyjmowanymi przez pacjentkę lekami. Na takiej wizycie lekarz najczęściej decyduje o wykonaniu cytologii oraz USG narządu rodnego. W zależności od stanu zdrowotnego pacjentki może zlecić także dodatkowe badania. Nie ma jednak żadnej listy obowiązkowych badań dla kobiet planujących ciążę, są one dobierane indywidualnie.

Jakie badania trzeba będzie wykonać w ciąży 

Obowiązek wykonania niektórych badań pojawia się dopiero w ciąży. Na samym początku wykonuje się badania takie jak: 

• cytologia, 
• badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy), 
• morfologia krwi, 
• grupa krwi, 
• test na kiłę (VDRL), 
• testy w kierunku HIV, różyczki, toksoplazmozy i wirusa wątroby typu C (HCV), 
• badanie ogólne moczu. 
• TSH i hormony tarczycy – ft3, ft4 

Od 33. tygodnia ciąży należy powtórzyć badania w kierunku zakażenia HIV, kiłą i toksoplazmozą oraz HCV. Po 35. tygodniu ciąży należy wykonać posiew z pochwy w kierunku zakażenia paciorkowcem beta-hemolizującym (GBS). 

Kobieta co miesiąc musi wykonywać morfologię krwi oraz badanie ogólne moczu. Badanie moczu jest ważnym badaniem, ponieważ zakażenie układu moczowego u kobiet będących w ciąży rozwija się bezobjawowo i tylko badanie moczu (obecność bakterii w moczu) może lekarza nakierować, że dzieje się coś niepokojącego. Zakażenie układu moczowego wymaga leczenia, ponieważ może negatywnie przełożyć się na płód.

Badania USG w ciąży 

W ciąży należy wykonać trzy obowiązkowe badania USG, a jeśli poród nie nastąpił w 40. tygodniu ciąży – wykonuje się także czwarte USG, właśnie w 40. tygodniu. Badania USG powinny być wykonane: 

• między 11. a 14. tygodniem ciąży; 
• między 18. a 22 tygodniem ciąży; 
• między 28. a 32. tygodniem ciąży. 

>> USG ciąży – na czym polega badanie?