Rdest ostrogorzki – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Rdest ostrogorzki (z łac. Persicaria hydropiper) zwyczajowo nazywany jest także rdestem wodnym lub pieprzem wodnym. Jego nazwa pochodzi od jego charakterystycznego ostrego i gorzkiego smaku, przypominającego połączenie chili z pieprzem. Ziele rdestu ostrogorzkiego jest źródłem wielu substancji biologicznie czynnych, m.in. rutyny, związków garbnikowych i kwasów organicznych, dzięki czemu wykazuje on liczne właściwości prozdrowotne. Na uwagę zasługuje przede wszystkim jego działanie przeciwkrwotoczne, przeciwzapalne i moczopędne. Mimo wymienionych korzyści rdest ostrogorzki może mieć jednak również działanie trujące i toksyczne, dlatego jego stosowanie zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem i odbywać się pod nadzorem specjalisty, który oceni potencjalne korzyści i zagrożenia.

Rdest ostrogorzki – jakie ma właściwości?

Rdest ostrogorzki jest rośliną bardzo rozpowszechnioną na całym świecie. Występuje w Europie, Azji, północnej części Afryki, a także w Australii. W Polsce jest gatunkiem bardzo pospolitym. Rdest ostrogorzki charakteryzuje się bardzo bogatym składem i wysoką zawartością substancji biologicznie czynnych. Jest źródłem garbników, flawonoidów (m.in. rutyny, hiperozydu, kwercytyny, kemferolu i rutozydu) i kwasów fenolowych. Dostarcza też aldehydów seskwiterpenowych, które odpowiadają za jego charakterystyczny ostry i gorzki smak. Zawiera również niewielkie ilości substancji woskowych, steroli roślinnych i składników mineralnych. Wymienione substancje sprawiają, że rdest ostrogorzki ma wiele właściwości, m.in.:

• przeciwkrwotoczne,
• zwiększające krzepliwość krwi, przeciwzakrzepowe,
• hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie tętnicze krwi,
• przeciwbiegunkowe,
• przeciwzapalne,
• ściągające,
• antyoksydacyjne, zmniejszające negatywne działanie wolnych rodników,
• przeciwbakteryjne,
• przeciwgrzybiczne,
• przeciwpasożytnicze.

Rdest ostrogorzki – działanie i wskazania do stosowania

Częścią rdestu ostrogorzkiego wykorzystywaną jako surowiec leczniczy jest jego ziele (z łac. Herba Polygoni hydropiperis), najczęściej w formie rozdrobnionej i wysuszonej. W dawnej, ludowej medycynie naturalnej wykorzystywany był głównie jako środek wspomagający przy nadmiernie obfitych miesiączkach, krwawieniach z przewodu pokarmowego, problemach żołądkowo-jelitowych (m.in. biegunkach i dyspepsji) oraz hemoroidach. Uważano, że może być też pomocny w problemach z układem moczowym, np. przy zapaleniu pęcherza i skąpomoczu, ponieważ ma działanie diuretyczne (zwiększa dobowe wydalanie moczu).

W Indiach i Chinach suszone ziele rdestu ostrogorzkiego było wykorzystywane w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa zapłodnienia, jako rodzaj naturalnej antykoncepcji oraz w ramach terminacji ciąży.

>> Środki antykoncepcyjne - bez recepty i na receptę

Aktualnie możliwości jego zastosowania są przedmiotem wielu badań klinicznych. Dotychczas brakuje jednak jednoznacznych rekomendacji dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności preparatów z rdestu ostrogorzkiego w konkretnych sytuacjach klinicznych.

Aktualnie roślina ta wykorzystywana jest również jako dodatek do dań, w szczególności w kuchni azjatyckiej – Japończycy dodają go m.in. do sashimi. Bywa też wykorzystywana jako naturalny konserwant.

Rdest ostrogorzki – dawkowanie i bezpieczeństwo stosowania

Bezpieczeństwo stosowania rdestu ostrogorzkiego jako surowca lekarskiego jest kwestią sporną. Zaobserwowano, że może być trujący dla zwierząt, m.in. krów i świń, w skrajnych przypadkach prowadząc nawet do ich zgonu. Co więcej, toksycznych właściwości nabiera również mleko krów, którym podano tę roślinę. Najprawdopodobniej największa koncentracja substancji toksycznych znajduje się w olejku eterycznym otrzymywanym z ziela rdestu ostrogorzkiego, a inne preparaty na jego bazie są bezpieczniejsze do spożycia. Dotychczas nie ustalono jednak jednoznacznych rekomendacji w tym zakresie, dlatego zalecana jest duża ostrożność oraz konsultacja ze specjalistą przed rozpoczęciem kuracji.

Przygotowanie rdestu ostrogorzkiego

W warunkach domowych ziele rdestu ostrogorzkiego można wykorzystać do naparów, które przeznaczone są do picia w ilości maksymalnie ½ szklanki dziennie (najlepiej podzielonej na dwie mniejsze porcje). Aby przygotować napar, wystarczy zalać 1 łyżkę ziela 1 szklanką gorącej wody.

W lecznictwie zastosowanie mogą znaleźć również liście rdestu wykorzystywane jako okładu na zmiany i problemy skórne, np. owrzodzenia czy niewielkie ropiejące rany. Wykorzystywanie rdestu ostrogorzkiego (zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne) za każdym razem powinno być omówione z lekarzem. Przyjmuje się również, że maksymalny czas trwania kuracji to 7 dni.

Rdest ostrogorzki – skutki uboczne

Stosowanie rdestu ostrogorzkiego zarówno w formie naparów, jak i preparatów na bazie wyciągów roślinnych może powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Najczęściej są to zaparcia i bóle brzucha. Dodatkowo surowiec ten może zaburzać prawidłową mikroflorę jelitową oraz wchłanianie składników pokarmowych z diety.

Rdest ostrogorzki – interakcje z lekami i preparatami

Ze względu na wysoką zawartość garbników rdest ostrogorzki może upośledzać wchłanianie witamin, minerałów i innych substancji z przewodu pokarmowego. Dotyczy to m.in. wapnia i żelaza. Dlatego zaleca się, aby zachować kilkugodzinny odstęp między preparatami na bazie rdestu a suplementami zawierającymi witaminy i/lub minerały.

Rdest ostrogorzki – przeciwwskazania

Rdest ostrogorzki nie powinien być stosowany przez kobiety w wieku rozrodczym, w trakcie ciąży oraz karmienia piersią. Może powodować zaburzenia owulacji, a w skrajnych przypadkach nawet doprowadzić do niepłodności. Ma również potencjalne działanie poronne. Nie należy go podawać również dzieciom.

Rdest ostrogorzki w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie

• Rdest ostrogorzki występuje głównie w postaci suszonego ziela, a także kropli zawierających jego wyciągi.
• Wykazuje potencjalne właściwości przeciwkrwotoczne, antyoksydacyjne i przeciwdrobnoustrojowe. Ze względu na swój charakterystyczny smak wykorzystywany jest jako przyprawa, głównie w kuchni azjatyckiej.
• Dawniej stosowany był głównie jako środek wspomagający leczenie nadmiernie obfitych miesiączek, krwawień z przewodu pokarmowego oraz chorób układu moczowego. Obecnie trwają badania na temat możliwości jego bezpiecznego i skutecznego zastosowania w różnych sytuacjach klinicznych.
• Można go stosować wewnętrznie, jak również zewnętrznie.

>> Przywrotnik pospolity – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie