Rzewień dłoniasty (z łac. Rheum palmatum) znany jest również jako rabarbar lekarski lub rzewień chiński. Od wielu lat wykorzystuje się go w ziołolecznictwie jako środek wspomagający leczenie wielu problemów zdrowotnych. Tradycyjnie stosowany był głównie w problemach przewodu pokarmowego, takich jak brak apetytu, nieżyt żołądka i jelit, zaparcia czy biegunki, a także przy zaburzeniach produkcji żółci. Oprócz celów leczniczych wykorzystywany jest jako przyprawa do aromatyzowania i wzmacniania smaku potraw, do produkcji niektórych likierów oraz w kosmetologii jako barwnik do włosów. Wiele osób traktuje go również jako roślinę ozdobną w domach i ogrodach.
Rzewień dłoniasty – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Rzewień dłoniasty – jakie ma właściwości?
Częścią rzewienia dłoniastego wykorzystywaną jako surowiec lekarski jest jego korzeń. Charakteryzuje go wysoka zawartość substancji bioaktywnych, wśród których wyróżnia się m.in. garbniki, antrachinony, diantrony, żywice oraz sole mineralne. Garbniki i antrachinony mają działanie przeciwstawne – zapierające i przeczyszczające, dlatego w zależności od zawartości i wzajemnych proporcji tych związków, rzewień dłoniasty może działać przeciwbiegunkowo lub przeciwzaparciowo. Dodatkowo wykazuje on właściwości żółciopędne oraz zwiększa produkcję kwasu żołądkowego.
Współczesne badania naukowe nad właściwościami surowców roślinnych sugerują również, że rzewień dłoniasty może mieć potencjalne działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, regulujące skład mikroflory jelitowej oraz przepuszczalność przez ściany jelita. Przypuszcza się także, że może działać przeciwbakteryjnie w stosunku m.in. do Staphylococcus aureus, Helicobacter pylori, czy Escherichia coli (niektóre badania wykazały nawet, że wyciągi alkoholowe z rzewienia działają silniej niż antybiotyki). Większość badań prowadzona jest jednak na zwierzętach lub w warunkach in vivo, dlatego ich wyniki nie powinny być jednoznacznie przekładane na ludzi, a stosowanie rzewienia dłoniastego powinno odbywać się pod nadzorem specjalisty.
>> Test na Helicobacter Pylori
Rzewień dłoniasty – działanie i wskazania do stosowania
Rzewień dłoniasty to jedno z najstarszych i najpopularniejszych ziół wykorzystywanych w tradycyjnej medycynie chińskiej. Stosowano go głównie jako środek wspomagający leczenie większości problemów z układem pokarmowym. Aktualnie brakuje jednoznacznych wytycznych i zaleceń dotyczących możliwości zastosowania rzewienia dłoniastego w medycynie. Niektóre wyniki badań podkreślają jednak, że może mieć on zastosowanie m.in. w:
- leczeniu zaparć,
- zmniejszaniu biegunek,
- wspomaganiu leczenia przewlekłego zapalenie trzustki (zwłaszcza w połączeniu z konwencjonalnymi metodami leczenia),
- wsparciu leczenia pacjentów z sepsą,
- zakażeniach bakteryjnych,
- profilaktyce przeciwnowotworowej,
- poprawie apetytu,
- zaburzeniach produkcji żółci,
- nieżycie żołądka i jelit.
Preparaty zawierające rzewień dłoniasty
Surowcem lekarskim jest korzeń rzewienia dłoniastego (z łac. Radix Rhei). Najczęściej występuje w postaci suszu, który poleca się stosować w postaci odwaru. Aby go przygotować, wystarczy zalać 1 łyżeczkę suszu szklanką ciepłej wody, gotować pod przykryciem ok. 5 minut, odstawić do zaparzenia na 20 minut. Można go spożywać w ilości 1 szklanki dziennie, jednak najlepiej podzielić odwar na 2-3 mniejsze porcje w ciągu dnia.
Rzewień dłoniasty występuje również w postaci tabletek lub kapsułek, które polecane są zwłaszcza przy zaparciach. Za każdym razem, stosując jakiekolwiek preparaty na jego bazie należy przestrzegać zaleceń producenta dotyczących dawkowania oraz czasu trwania kuracji.
>> Biegunka podróżnych – objawy, leczenie. Co jeść i pić przy biegunce?
Można go znaleźć również w niektórych kosmetykach do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów.
Rzewień dłoniasty – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne
Przeciwwskazaniami do przyjmowania naparów, odwarów oraz preparatów roślinnych zawierających wyciągi lub ekstrakty z rzewienia są:
- atonia, czyli obniżone napięcie mięśni gładkich,
- niedrożność jelit,
- stany zapalne jelit np. choroba Leśniowskiego Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego w stanie zaostrzenia,
- przewlekłe bóle brzucha o nieznanej przyczynie.
- kamica nerkowa.
Nie należy go stosować również u kobiet w ciąży, karmiących piersią oraz u dzieci poniżej 12 roku życia, ze względu na brak badań potwierdzających bezpieczeństwo ich stosowania w wymienionych grupach.
Podczas stosowania kuracji rzewieniem dłoniastym mogą pojawić się skutki uboczne takie jak bóle brzucha, a w skrajnych przypadkach również krwiomocz i zaburzenia gospodarki elektrolitowej. Przy długotrwałym stosowaniu wzrasta również ryzyko powstawania kamieni szczawianowych i kamicy nerkowej.
>> Rzepik pospolity – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Rzewień pospolity – interakcje z lekami i preparatami
Rzewienia dłoniastego nie należy stosować w połączeniu z lekami przyjmowanymi w problemach sercowo naczyniowych. Może zaburzać m.in. działanie glikozydów nasercowych, leków antyarytmicznych, a także leków diuretycznych i glikokortykosteroidowych. Nie należy łączyć go również z lukrecją. Dla bezpieczeństwa, w przypadku stosowania jakiejkolwiek farmakoterapii, przed zastosowaniem kuracji rzewieniem pospolitym zaleca się zasięgnięcie opinii specjalisty.
Rzewień dłoniasty w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
- Rzewień dłoniasty występuje głównie w postaci suszu przeznaczonego do przygotowywania odwarów, jego wyciągi i ekstrakty znajdują się również w tabletkach i niektórych kosmetykach.
- Wykazuje właściwości przeciwbiegunkowe, przeciwzaparciowe, korzystnie wpływa na mikroflorę jelitową i funkcjonowanie jelit.
- Stosowany jest głównie w chorobach przewodu pokarmowego i zakażeniach bakteryjnych.
- Przeznaczony jest do stosowania wewnętrznego oraz zewnętrznego.
