Przymiotno kanadyjskie (Erigeron canadensis), zwane również przymiotnikiem, starym zielem lub starym krzewem, to roślina od lat wykorzystywana w medycynie naturalnej. Należy do rodziny astrowatych (Asteraceae). Jest rośliną leczniczą, tradycyjnie stosowaną jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwzapalny, diuretyczny oraz przeciwbiegunkowy. Obecnie właściwości zdrowotne przymiotna kanadyjskiego są przedmiotem wielu badań naukowych, mających na celu rzetelną ocenę możliwości jego zastosowania we współczesnej medycynie.
Przymiotno kanadyjskie – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Przymiotno kanadyjskie – jakie ma właściwości?
Przymiotno kanadyjskie to źródło bardzo wielu substancji o wysokiej aktywności biologicznej. Dotychczas wyekstrahowano z niego ponad 100 różnych związków. Roślina ta dostarcza m.in. flawonoidów o wielokierunkowym, pozytywnym wpływie na organizm. W składzie przymiotna kanadyjskiego dominują pochodne flawonu (m.in. apigenina, luteolina i bajkalina) oraz flawonolu (m.in. kemferol, rutyna i kwercetyna). Wysoka zawartość tych związków sprawia, że surowiec korzystnie wpływa na stan naczyń krwionośnych, zwiększając ich szczelność i elastyczność, a według tradycyjnej medycyny ma też działanie przeciwkrwotoczne. Przymiotno kanadyjskie zawiera również garbniki, sterole i związki triterpenowe. Dodatkowo zawarte w nim kwas kawowy i ferulowy mogą wykazywać właściwości hipotensyjne i powodować obniżanie ciśnienia tętniczego krwi. Warto mieć jednak na uwadze, że większość informacji dotyczących przymiotna kanadyjskiego pochodzi z medycyny tradycyjnej, a dowody naukowe są dość ograniczone. Potencjalne właściwości przymiotna kanadyjskiego obejmują działanie:
- antyoksydacyjne,
- przeciwbakteryjne,
- przeciwgrzybicze,
- moczopędne,
- antyseptyczne,
- przeciwbiegunkowe,
- przeciwkrwotoczne,
- zmniejszające obrzęki i wysięki,
- przeciwłojotokowe,
- przeciwreumatyczne,
- ściągające,
- hipotensyjne,
- cytotoksyczne wobec niektórych komórek nowotworowych.
Przymiotno kanadyjskie – działanie i wskazania do stosowania
W medycynie ludowej ziele przymiotnika kanadyjskiego było wykorzystywane głównie jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwzapalny, przeciwreumatyczny i moczopędny. Obecnie możliwości jego zastosowania w lecznictwie są wciąż przedmiotem wielu badań naukowych, dotychczas nie powstały jednak oficjalne zalecenia dotyczące możliwości i bezpieczeństwa jego stosowania. W Stanach Zjednoczonych przymiotno kanadyjskie stosowane jest przy trudno gojących się ranach, obfitych miesiączkach lub krwawieniach z przewodu pokarmowego, z kolei w Kanadzie wykorzystuje się go głównie jako środek diuretyczny.
>> Krwawnik pospolity – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie
Według niektórych danych naukowych przymiotno kanadyjskie może być skuteczne w przypadku występowania obfitych miesiączek, krwawień z przewodu pokarmowego, hemoroidów czy dróg rodnych. Może to wynikać z obecności flawonoidów, które uszczelniają naczynia krwionośne i hamują aktywność enzymu hialuronidazy, zwiększającej przepuszczalność ścian naczyń. Działanie to nie zostało jednak jednoznacznie potwierdzone, a zasadność stosowania przymiotna kanadyjskiego jako środka przeciwkrwotocznego pozostaje kwestią sporną.
Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym przymiotno kanadyjskie może mieć zastosowanie w profilaktyce wielu chorób związanych z nadmiernym stresem oksydacyjnym i gromadzeniem się wolnych rodników. Dzięki temu może zapobiegać chorobom autoimmunologicznym, zapalnym, nowotworowym i sercowo naczyniowym. Przymiotno kanadyjskie ma również potencjalne działanie cytotoksyczne, co może być wykorzystywane w terapii przeciwnowotworowej zwłaszcza w kontekście nowotworów piersi, jajnika oraz krtani. Ze względu na właściwości hipotensyjne ziele przymiotna może być również pomocne przy leczeniu nadciśnienia tętniczego. Wskazaniem do zastosowania tego surowca jest również kamica nerkowa, zapalenie pęcherza lub dróg moczowych, biegunki, choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, a także zaburzenia miesiączkowania.
Przymiotno kanadyjskie można stosować również zewnętrznie. Sprawdzi się m.in. przy odleżynach, owrzodzeniach czy oparzeniach. Ma zastosowanie również w leczeniu zmian trądzikowych, łupieżu i łojotoku, a także podrażnień, suchości i nadmiernego łzawienia oczu.
>> Wszystko, co musisz wiedzieć o trądziku
Mimo szerokich, potencjalnych możliwości wykorzystania przymiotna kanadyjskiego w celach leczniczych warto mieć na uwadze, że aktualna wiedza na jego temat opiera się głównie na doniesieniach z medycyny tradycyjnej, a liczba rzetelnych badań naukowych jest wciąż dość ograniczone. Dlatego przed zastosowaniem kuracji wskazana jest konsultacja ze specjalistą.
Preparaty zawierające przymiotno kanadyjskie
Surowcem stosowanym w celach leczniczych jest ziele przymiotna kanadyjskiego . Na polskim rynku dostępny jest obecnie jedynie jeden preparat farmaceutyczny na bazie wyciągu z tej rośliny. Wskazaniami do jego stosowania są siniaki i podbiegnięcia krwawe.
Przymiotno kanadyjskie wykorzystywane jest również do przygotowywania olejków eterycznych, jednak ich skład różni się w zależności od tego, skąd pochodzi surowiec. W polskich olejkach eterycznych dominuje limonen -α-bergamoten oraz związki seskwiterpenowe. Mają one potencjalne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Przymiotno kanadyjskie występuje również w postaci suszonego ziela, które przeznaczone jest do przygotowywania domowych naparów i odwarów.
Ze względu na brak oficjalnych danych dotyczących dawkowania tego surowca niezbędne jest przestrzeganie wskazówek producentów konkretnych preparatów, a w przypadku wątpliwości wskazana jest konsultacja lekarska.
Przymiotno kanadyjskie – przeciwwskazania
Preparatów powstałych na bazie przymiotna kanadyjskiego nie powinny stosować osoby uczulone chorujące na zakrzepicę i chorobę zakrzepową żył. Ziele to jest również przeciwwskazane w ciąży oraz podczas laktacji.
Przymiotno kanadyjskie w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
- Przymiotno kanadyjskie występuje głównie w postaci suszonego ziela, wyciągów lub olejków eterycznych.
- Wykazuje potencjalne właściwości przeciwkrwotoczne, antyoksydacyjne i hipotensyjne.
- Przeznaczony jest do stosowania wewnętrznego oraz zewnętrznego.
- Lis A., Góra J.: Przymiotno kanadyjskie – roślina lecznicza i olejkodajna, Wiadomości Zielarskie, 2002, 6; 11-12.
- Anioł-Kwiatkowska J., Kwiatkowski S., Berdowski W.: Atlas Roślin Leczniczych, 1993, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa.
- Lenfeld J., Motl O., Trka A.: Anti-inflammatory Activity of Extracts from Conyza canadensis, Pharmazie, 1986, 41(4): 268-269.
- Przybylska D.: Ocena działania przeciwkrwotocznego przymiotna kanadyjskiego (Erigeron canadensis L.), Normae Herbarum, 1977.
- Olas B., Saluk-Juszczak J., Pawlaczyk I. i wsp.: Antioxidant and Antiaggregatory Effects of an Extract from Conyza canadensis on Blood Platelets in vitro, Platelets, 2006, 17(6): 354-360.
- Hayet E.L., Maha M., Samia A. i wsp.: Antioxidant and Cytotoxic Activities of Extracts of Conyza canadensis L.Cronq Growing in Tunisia, Medicinal Chemistry Research, 2009, 18(6): 447-454.
- Ellnain M.: Analiza fitochemiczna oraz aktywność biologicznawyciągów z ziela przymiotna kanadyjskiego (Erigeroncanadensis L. Cronq), 2013.
