Alergia pokarmowa - czym jest?
Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego, wywołująca zespół objawów klinicznych. Alergenem w alergii pokarmowej jest składnik diety, objawy alergii pokarmowej występują po jego spożyciu.
Najczęściej występujące uczulenia to: alergia na mleko krowie, alergia na jajka, alergia na ryby i owoce morza, alergia na laktozę, alergia na białko, alergia na czekoladę. Częste alergeny to również: orzechy, seler, pomidor, przyprawy, zboża, soja, cytrusy.
Czas pomiędzy wystąpieniem objawów a spożyciem alergenu bywa różny – pierwsze objawy alergii mogą wystąpić po kilku sekundach od spożycia alergenu (alergia wczesna) do nawet czterech dni (alergia późna). Z tego powodu wykrycie alergenu w przebiegu alergii pokarmowej nie jest zadaniem łatwym.
Alergia pokarmowa a nietolerancja pokarmowa
Alergie pokarmowe i nietolerancja pokarmowa wchodzą w skład kategorii nadwrażliwości pokarmowej, ale są odrębnymi jednostkami chorobowymi.
Objawy nietolerancji pokarmowej i alergii są zbliżone, dlatego w pierwszej fazie diagnostyki trudno o trafną diagnozę. W przypadku alergii pokarmowej mamy do czynienia z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego, w przypadku nietolerancji pokarmowej objawy pojawiają się w wyniku braku odpowiedniego enzymu (nietolerancja enzymatyczna), występowania substancji chemicznych/farmakologicznych w żywności (nietolerancja farmakologiczna lub konserwantów, barwników czy przeciwutleniaczy (nietolerancja idiopatyczna).
Alergia pokarmowa – objawy
Objawy alergii pokarmowej są różnorodne, do typowych zalicza się nudności i wymioty. Najłatwiej podzielić objawy ze względu na narządy i układy, których dotyczą:
- układ pokarmowy (biegunka, wymioty, zapalenie jelita grubego, zaburzenia pracy jelit, refluks przełykowy, bóle w nadbrzuszu, afty w jamie ustnej, zapalenie przełyku, u dzieci - kolka niemowlęca);
- układ nerwowy (częste migreny, bóle głowy, zaburzenia snu);
- układ sercowo-naczyniowy (niedokrwistość);
- układ oddechowy (przewlekły nieżyt nosa, nawracające zapalenia płuc, astma oskrzelowa).
Inne objawy alergii:
- przewlekłe zmęczenie;
- atopowe zapalenia skóry;
- pokrzywka;
- zaczerwienienie skóry.
Alergia pokarmowa a wstrząs anafilaktyczny
Groźnym powikłaniem alergii pokarmowej może być wstrząs anafilaktyczny, czyli gwałtowna, zagrażająca życiu reakcja na alergen. Objawy wstrząsu anafilaktycznego to m.in.:
- duszność;
- świszczący oddech;
- suchy kaszel;
- rumień;
- świąd (swędzenie skóry);
- pokrzywka;
- bóle brzucha;
- wymioty;
- spadek ciśnienia tętniczego;
- zaburzenia rytmu serca;
- bóle głowy;
- utrata przytomności.
Jeśli u osoby uczulonej wystąpi wstrząs anafilaktyczny, to konieczna jest jak najszybsza reakcja – wezwanie pogotowia ratunkowego, podania leków (jeśli osoba uczulona posiada przy sobie leki na wypadek wystąpienia wstrząsu), ułożenie chorego w pozycji bocznej ustalonej.
Alergia pokarmowa – leczenie
Leczenie alergii pokarmowej polega na wyeliminowaniu czynnika uczulającego z diety. Wyzwaniem pacjenta jest wychwycenie alergenu w składzie poszczególnych produktów i żywności przetworzonej oraz składników gotowych potraw. Warto wiedzieć, że wybrane alergeny wywołują mniejsze dolegliwości po przetworzeniu, np. mleko po zagotowaniu, orzeszki po uprażeniu.