Redakcja Apteline (36)

Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) nazywany jest również toplówką lekarską, ślazem lekarskim, ślazem prawdziwym lub malwą prawdziwą. To roślina lecznicza zaliczana do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Wielu osobom kojarzy się zapewne głównie z syropami na kaszel, w których często stanowi jeden z głównych składników. Prawoślaz lekarski charakteryzuje się silnymi właściwościami przeciwkaszlowymi oraz łagodzącymi podrażnienia błony śluzowej gardła. Jego zastosowanie może być jednak znacznie szersze i nie ogranicza się wyłącznie do infekcji i przeziębienia. Działa moczopędnie, wspiera funkcjonowanie układu pokarmowego, jest źródłem witamin, składników mineralnych oraz wielu substancji o wysokiej aktywności biologicznej.

Poziewnik szorstki (z łac. Galeopsis tetrahit L.) nazywany jest również kocim pyskiem, poziewnikiem drobnokwiatowym lub konopką. Należy do rodziny jasnotowatych (z łac. Lamiaceae). To roślina, która przez wiele osób uważana jest wyłącznie za chwast. Tymczasem jej właściwości lecznicze znane i wykorzystywane są w medycynie ludowej i lecznictwie naturalnym już od czasów starożytnych. Ziele poziewnika szorstkiego jest źródłem wielu substancji bioaktywnych o wielokierunkowym, pozytywnym wpływie na funkcjonowanie organizmu. Charakteryzuje go przede wszystkim obecność krzemionki, garbników, flawonoidów, saponin oraz goryczki. Może działać wykrztuśnie, moczopędnie, poprawiać funkcjonowanie przewodu pokarmowego oraz korzystnie wpływać na stan skóry, włosów i paznokci.

Pokrzywa indyjska (Coleus forskohlii) potocznie zwana jest również forskoliną, od nazwy charakterystycznej dla niej substancji bioaktywnej. Należy do rodziny pokrzywowców (Lamiaceae). Od lat wykorzystywana jest w medycynie indyjskiej i ajurwedyjskiej. Dużą popularnością cieszy się również krajach afrykańskich, gdzie wykorzystywana jest jako naturalny lek na problemy z układem pokarmowym i moczowym. Stanowi źródło wielu aktywnych biologicznie substancji, zwłaszcza diterpenów, które mają prozdrowotny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Pokrzywa indyjska znana jest głównie jako środek wspomagający odchudzanie i spalanie tkanki tłuszczowej, jednak nie jest to jej jedyne zastosowanie. Może pozytywnie wpływać również na pracę tarczycy, układu pokarmowego i moczowego, zwiększać odporność na stres oraz obniżać ciśnienie tętnicze.

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.) nazywany jest także białkuchem, oślą stopą, końskim kopytem, bożym liczkiem lub kaczyńcem. Jego łacińska nazwa pochodzi od słów tussi oraz ago, które oznaczają kolejno „kaszel” oraz „wypędzam”. To roślina zaliczana do rodziny astrowatych (Asteraceae Dum), której liście wykorzystywane są w lecznictwie naturalnym już od czasów starożytnych. Charakteryzuje je wysoka zawartość flawonoidów, garbników, śluzów, karotenoidów oraz wielu innych substancji, dzięki którym ma silne właściwości wykrztuśne, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe. Dlatego podbiał stosowany jest głównie w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, zwłaszcza tych przebiegających z mokrym lub suchym kaszlem oraz bólem gardła. W ostatnich latach pojawiają się jednak doniesienia o potencjalnych możliwościach szerszego wykorzystania podbiału pospolitego m.in. w profilaktyce i leczeniu nowotworów oraz cukrzycy.

Rutwica lekarska (z łac. Galega officinalis) to roślina ozdobna i lecznicza. Nazywana jest także kozim zielem lub kozią rutą. Należy do rodziny bobowatych (z łac. Fabaceae), Niestety do dziś brakuje rzetelnych badań klinicznych potwierdzających jej wpływ na organizm człowieka oraz opisujących możliwości jej zastosowania w konkretnych jednostkach chorobowych. Badania sugerują, że może mieć działanie hipoglikemizujące (obniżać poziom cukru we krwi) oraz pobudzające produkcję prolaktyny. Mimo to rutwica lekarska jest również źródłem substancji trujących, dlatego zawsze powinna być stosowana pod kontrolą specjalisty, aby uniknąć efektów niepożądanych.

Rozmaryn lekarski (z łac. Rosmarinus officinalis) to roślina wykorzystywana w ziołolecznictwie od setek lat. Jego nazwa pochodzi od dwóch łacińskich słów: rosa (róża) oraz marinus (morze). Należy do rodziny roślin jasnotowatych (z łac. Lamiaceae Lindl.) i obecnie wykorzystywany jest jako roślina ozdobna, lecznicza oraz przyprawa. Rozmaryn lekarski ma bardzo bogaty skład i jest źródłem wielu substancji bioaktywnych, m.in. związków fenolowych oraz olejków eterycznych, które nadają mu właściwości zdrowotnych. Wykorzystywany jest m.in. w leczeniu chorób układu moczowego oraz pokarmowego, a także w niektórych problemach neurologicznych i psychicznych.

Rokitnik pospolity, znany także jako rokitnik zwyczajny (z łac. Hippophae rhamnoides), to roślina, która w ostatnich latach zyskała ogromną popularność i status superfoods. Zaliczany jest do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae). Owoce, liście, olej z nasion rokitnika oraz inne przygotowane z nich przetwory zaliczane są do żywności funkcjonalnej i leczniczej ze względu na wysoką zawartość substancji bioaktywnych o wielokierunkowym, pozytywnym wpływie na organizm. Wyróżniają go silne właściwości antyoksydacyjne, immunomodulujące oraz przeciwstarzeniowe, jest również bogatym źródłem witamin i składników mineralnych. Rokitnik można stosować zarówno wewnętrznie w ramach ogólnego wzmocnienia organizmu, jak i profilaktyki wielu chorób oraz zewnętrznie w celu naturalnego zadbania o stan skóry i włosów.

Rzewień dłoniasty (z łac. Rheum palmatum) znany jest również jako rabarbar lekarski lub rzewień chiński. Od wielu lat wykorzystuje się go w ziołolecznictwie jako środek wspomagający leczenie wielu problemów zdrowotnych. Tradycyjnie stosowany był głównie w problemach przewodu pokarmowego, takich jak brak apetytu, nieżyt żołądka i jelit, zaparcia czy biegunki, a także przy zaburzeniach produkcji żółci. Oprócz celów leczniczych wykorzystywany jest jako przyprawa do aromatyzowania i wzmacniania smaku potraw, do produkcji niektórych likierów oraz w kosmetologii jako barwnik do włosów. Wiele osób traktuje go również jako roślinę ozdobną w domach i ogrodach.

Rzepik pospolity (z łac. Agrimonia eupatoria) zaliczany jest do rodziny roślin różowatych (z łac. Rosaceae). Jego lecznicze właściwości znane i wykorzystywane są już od czasów starożytnych. Uznawano go wtedy za roślinę wręcz magiczną, będącą panaceum na większość problemów zdrowotnych. Potoczną nazwą rzepiku pospolitego jest „zioło wątrobowe”, ponieważ stosowano go głównie w chorobach układu pokarmowego i wątroby jako środek wspomagający jej pracę oraz stymulujący produkcję żółci. Polecany był również przy infekcjach, biegunkach czy oparzeniach. W obecnych czasach popularność tej rośliny w lecznictwie jest zdecydowanie niższa, jednak wciąż można znaleźć ją w składzie wielu preparatów odpowiednich dla rozmaitych schorzeń.