Redakcja Apteline (19)

Poziom cholesterolu to czynnik, który warto profilaktycznie kontrolować minimum raz w roku. Jest to istotne, gdyż jego wysokie stężenie wiąże się z ryzykiem powstawania tzw. złogów, które w konsekwencji prowadzą m.in. do rozwoju miażdżycy, grożącej zawałem serca. Wysoki poziom cholesterolu najczęściej spowodowany jest niewłaściwą dietą, brakiem aktywności fizycznej i siedzącym trybem życia. Jego wykonanie zaleca się zarówno przy podejrzeniu konkretnych schorzeń, jak i w ramach profilaktyki.

Chlor w organizmie spełnia ważne funkcje jako składnik płynu pozakomórkowego. Jego odpowiedni poziom jest niezbędny do zachowania równowagi wodno-elektrolitowej. Wchodzi również w skład tkanki podskórnej, kości i skóry oraz wykorzystywany jest do syntezy soków żołądkowych. Stężenie chloru we krwi zwykle wykonuje się jako badanie w ramach diagnostyki tzw. panelu elektrolitowego, gdzie jednocześnie sprawdza się także poziom potasu i sodu – stężenie tych 3 pierwiastków jest wzajemnie ze sobą powiązana.

Witamina A – badanie, nadmiar i niedobór oraz ich skutki stanowią przedmiot wielu analiz. Wskazaniem do oznaczenia retinolu w surowicy są podejrzenia dotyczące złego wchłaniania, objawy ślepoty zmierzchowej lub żywienie pozajelitowe. Rola tego składnika jest nie do przecenienia – bierze udział w procesie widzenia, syntezie cholesterolu, powstawaniu kości czy regeneracji komórek nabłonka i skóry.

WBC jest jednym ze składników morfologii, który mówi o ilości białych krwinek (leukocytów) w organizmie. Wynik WBC powinien być interpretowany w odniesieniu do pozostałych wskaźników laboratoryjnych oraz badania palpacyjnego pacjenta. Poziom białych krwinek świadczy o zdrowiu badanego i kondycji jego układu odpornościowego.

Wazopresyna (AVP) jest hormonem antydiuretycznym, odgrywającym znaczącą rolę w regulowaniu gospodarki wodnej organizmu. Produkuje ją podwzgórze, zaś wydzielanie jest zależne od ciśnienia tętniczego i objętości krążącej w organizmie krwi. Działa głównie w nerkach, powodując zmniejszenie oddawania wody do moczu.

Wazoaktywny polipeptyd jelitowy (VIP) to hormon wydzielany przez komórki budujące błonę śluzową trzustki, jelit oraz niektóre struktury w mózgu. Pełni funkcje związane z prawidłowym funkcjonowaniem układu pokarmowego – pobudza motorykę jelit i żołądka, aktywuje wydzielanie żółci i soku trzustkowego. Badanie VIP jest pomocne m.in. w diagnostyce przewlekłych biegunek i zaburzeń wodno-elektrolitowych.

Ceruloplazmina zaliczana jest do tzw. białek fazy ostrej co oznacza, że jej zwiększona produkcja następuje na skutek stanu zapalnego w organizmie. Co istotne, stężenie tej substancji w organizmie wykorzystywane jest również podczas oceny stężenia miedzi w organizmie (prawie 90% tego pierwiastka wchodzi w skład ceruloplazminy). Podwyższony poziom tej substancji może wskazywać także na rozwój nowotworu.

CEA, czyli inaczej antygen rakowo-płodowy, to substancja należąca do tzw. glikoprotein. Jest intensywnie produkowana w okresie rozwoju płodowego, natomiast później jej produkcja zanika, choć śladowe ilości są wytwarzane przez trzustkę, jelita i wątrobę. Antygen rakowo-płodowy (CEA) zaliczany jest do tzw. markerów nowotworowych i stosowany w diagnostyce tych schorzeń.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) to wskaźnik pozwalający na ocenę całkowitej ilości żelaza, możliwej do związania się z transferyną, czyli białkiem będącym nośnikiem tego składnika mineralnego (żelaza). Oznaczenie stężenia TIBC jest stosowane w rozpoznaniu anemii, a także wszelkich zaburzeń związanych z gospodarką żelaza.