Tran to ciekły tłuszcz otrzymywany z wątroby dorszy atlantyckich. Zawiera duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, przede wszystkim kwasów omega-3, omega-6 i witamin A, D oraz E. Obecnie tran stosuje się w leczeniu niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz w celach zwiększenia odporności organizmu. Jest też głównym składnikiem maści tranowej, stosowanej zewnętrznie w chorobach skóry, takich jak: łuszczyca, trądzik, oparzenia czy odmrożenia. Często mylnie tranem nazywa się olej z wątroby rekina, który ma zupełnie inny skład.
Tran – jak działa?
Tran charakteryzuje się synergicznym działaniem głównych składników, w tym witaminy A, D3 oraz kwasów EPA (eikozapentaenowego) i DHA (dokozaheksaenowego). Olej wątłuszowy, pozyskiwany z wątroby dorsza i innych ryb z rodziny dorszowatych, stanowi główne źródło tych składników. Witamina A pełni kluczową rolę w procesie widzenia, wzroście, rozwoju, funkcji nabłonka skóry i błony śluzowej oraz w tworzeniu struktury kości. Witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową, utrzymując równowagę między wapniem a fosforem, głównymi składnikami kości. Nienasycone kwasy tłuszczowe (EPA i DHA) obniżają poziom triglicerydów i LDL cholesterolu, jednocześnie zwiększając ilość HDL cholesterolu w celu ochrony przed chorobą niedokrwienną serca. Składniki te współdziałają, redukując ryzyko wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych.
Kiedy stosować tran?
Tran znajduje zastosowanie w profilaktyce i wspomagająco w leczeniu niedoborów witaminy A i D, zwłaszcza u dzieci, w celu wzmocniania kości, poprawy stanu skóry i wzroku, a także w zapobieganiu krzywicy. Dodatkowo jest skutecznym środkiem w przypadku zaburzeń uwapnienia tkanki kostnej różnego pochodzenia. W kontekście łagodzenia skutków menopauzy, takich jak osteoporoza, atrofia skóry i błon śluzowych, tran także pełni istotną rolę.
Oleum jecoris aselli – najczęstsze działania niepożądane
Tran, stosowany w zalecanych dawkach, jest zazwyczaj dobrze tolerowany. Jednak istnieje ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, zwłaszcza u osób mających nadwrażliwość na substancje czynne lub jakąkolwiek substancję pomocniczą. Produkt jest przeciwwskazany w przypadku hiperkalcemii oraz kamicy nerkowej. W przypadku pacjentów z sarkoidozą (nadwrażliwość na witaminę D) należy stosować go ostrożnie. Zaleca się nieprzekraczanie dawki 8 kapsułek na dobę bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Najczęstsze interakcje tranu
Jednoczesne podawanie cholestyraminy lub oleju parafinowego może zmniejszyć wchłanianie witamin A i D na poziomie jelit. Wchłanianie witaminy A może być osłabione przy jednoczesnym stosowaniu neomycyny, natomiast witaminy D – u pacjentów przyjmujących leki przeciwdrgawkowe i barbiturany. Ze względu na obecność witaminy D w tranie zaleca się ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z glikozydami naparstnicy. W przypadku równoczesnego przyjmowania tych substancji, warto skonsultować się z lekarzem w celu dostosowania dawek i uniknięcia potencjalnych interakcji.
Tran – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Duże dawki witaminy A mogą prowadzić do zaburzeń rozwojowych płodu. Z tego powodu, w okresie ciąży i karmienia piersią, produkt może być stosowany jedynie w sytuacjach, gdy istnieje zdecydowana konieczność, po uprzednim porozumieniu z lekarzem.
W jakich postaciach występuje oleum jecoris aselli?
Tran występuje w postaci płynu oraz kapsułek elastycznych.
