Atowakwon (łac. atovaquonum) – działanie, wskazania, opis
Atowakwon jest lekiem przeciwpasożytniczym. Stosuje się go w leczeniu zapalenia płuc, malarii, toksoplazmozy.
Jak działa atowakwon?
Atowakwon działa poprzez zaburzanie transportu elektronów w mitochondriach pasożytów, co prowadzi do hamowania syntezy pirymidyn niezbędnych do replikacji DNA. Mechanizm ten jest szczególnie skuteczny wobec Pneumocystis jirovecii (dawniej P. carinii) oraz zarodźców malarii. Lek wykazuje również działanie wobec Toxoplasma gondii. Jest to żółty krystaliczny proszek, praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, ale dobrze rozpuszczalny w tłuszczach, co ma istotny wpływ na jego biodostępność.
Kiedy stosować atowakwon?
Atowakwon znajduje zastosowanie w:
- leczeniu i profilaktyce zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis jirovecii u pacjentów z obniżoną odpornością;
- leczeniu i zapobieganiu malarii, szczególnie w przypadku szczepów opornych na inne leki;
- leczeniu toksoplazmozy u pacjentów, którzy nie tolerują standardowej terapii.
Podczas stosowania atowakwonu należy pamiętać, że lek powinien być przyjmowany z posiłkiem zawierającym tłuszcze, co znacząco zwiększa jego wchłanianie.
Atowakwon – najczęstsze działania niepożądane
Podczas stosowania atowakwonu działania niepożądane występują stosunkowo rzadko. Najczęściej obserwuje się:
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka),
- bóle głowy,
- wysypkę skórną,
- podwyższenie enzymów wątrobowych.
Większość działań niepożądanych ma charakter łagodny i przemijający.
Preparat jest przeciwwskazany przy nadwrażliwości na składniki oraz w profilaktyce malarii (P. falciparum) u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (ClCr <30 ml/min). Jeśli pacjent wymiotuje w ciągu godziny po przyjęciu dawki, powinna być ona powtórzona. W przypadku biegunki zaleca się kontynuację normalnego dawkowania, choć wchłanianie atowakwonu może być wówczas słabsze, co nie wpływa na jego skuteczność w profilaktyce malarii.
Atowakwon – najczęstsze interakcje
Atowakwon może wchodzić w interakcje z:
- ryfampicyną i ryfabutyną (obniżają stężenie atowakwonu we krwi);
- tetracyklinami;
- metoklopramidem (może zmniejszać wchłanianie atowakwonu);
- indynawirem (atowakwon może obniżać jego stężenie).
Stosowanie atowakwonu w ciąży i w okresie karmienia piersią
Stosowanie atowakwonu w czasie ciąży możliwe jest tylko w sytuacjach, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko dla płodu. W okresie karmienia piersią należy rozważyć przerwanie karmienia lub odstawienie leku, wziąwszy pod uwagę znaczenie leku dla matki. Decyzję zawsze podejmuje lekarz po dokładnej analizie sytuacji klinicznej.
Atowakwon – w jakich postaciach występuje?
Atowakwon jest dostępny w postaci:
- zawiesiny doustnej,
- tabletek (najczęściej w połączeniu z proguanilem w preparatach przeciwmalarycznych).
nierefundowany