Leki na chorobę Parkinsona mają za zadanie złagodzić postęp tej przewlekłej choroby neurodegeneracyjnej i typowe dla niej objawy, jak drżenie rąk, sztywność mięśni, spowolnienie ruchów, spowolnienie procesów poznawczych i emocjonalnych.
Lek na chorobę Parkinsona – co zawiera?
Choroba Parkinsona prowadzi do uszkodzenia neuronów produkujących dopaminę – neuroprzekaźnik odpowiedzialny m.in. za kontrolę ruchów. W leczeniu choroby stosuje się więc leki wspierające metabolizm dopaminy w mózgu oraz wpływające na specyficzne receptory. Są to:
- prekusory dopaminy, np. L-DOPA (lewodopa) w połączeniu z benserazydem lub karbidopą, z których powstaje dopamina i które dzięki dodatkowi benserazydu lub karbidopy są chronione przed rozkładem na etapie obwodowym, co ogranicza skutki uboczne i podnosi skuteczność leczenia;
- agonisty receptorów dopaminowych, np. pramipeksol, ropinirol, rotygotyna, pirybedyl, bromokryptyna, które naśladują działanie dopaminy, pobudzając jej receptory, i są często stosowane w początkowej fazie choroby, szczególnie u młodszych pacjentów, aby opóźnić konieczność wprowadzenia lewodopy;
- leki zwiększające uwalnianie dopaminy, np. amantadyna, która wykazuje wielokierunkowe działanie, wpływając na receptory odpowiedzialne za zaburzenia motoryczne, takie jak dyskinezy (mimowolne i niekontrolowane ruchy ciała);
- leki cholinolityczne, np. biperyden, pridinol, które zmniejszają aktywność układu cholinergicznego, co pomaga redukować drżenie i sztywność mięśni, a także ogranicza ślinotok i ruchy mimowolne. Ich zastosowanie jest ograniczone ze względu na rozległe działania niepożądane i przeciwwskazania.
Oprócz tego leki przeciwparkinsonowskie mogą spowalniać rozkład dopaminy w mózgu lub prekursora dopaminy, czyli lewodopy. Są to:
- inhibitory MAO-B, np. selegilina, rasagilina, które hamują enzym monoaminooksydazę typu B, odpowiedzialny za rozkład dopaminy, zwiększając tym samym jej stężenie w mózgu;
- inhibitory COMT, np. entakapon, tolkapon, które blokują enzym katecholo-O-metylotransferazę, odpowiedzialny za metabolizm lewodopy, co wydłuża czas jej działania i poprawia skuteczność leczenia.
Jak stosować lekarstwa na chorobę Parkinsona?
Sposób stosowania leków na chorobę Parkinsona zależy od rodzaju preparatu.
- Lewodopa z inhibitorami dekarboksylazy jest zwykle przyjmowana 2-3 razy dziennie około 30-60 minut przed posiłkiem, aby uniknąć wpływu białka na jej wchłanianie.
- Agonisty receptorów dopaminowych (np. pramipeksol, ropinirol) są stosowane raz lub kilka razy dziennie w zależności od formy leku.
- Inhibitory MAO-B (np. rasagilina) zazwyczaj przyjmuje się raz dziennie niezależnie od posiłków.
Oprócz doustnych leków na chorobę Parkinsona dostępne są także plastry transdermalne z rotigotyną, które stosuje się raz na dobę, naklejając na czystą i suchą skórę, co zapewnia równomierne uwalnianie leku przez 24 godziny.
Leki na chorobę Parkinsona – skutki uboczne
Leczenie farmakologiczne choroby Parkinsona mimo skuteczności może powodować działania niepożądane, które zależą od stosowanej grupy leków. Najczęściej występujące skutki uboczne to:
- suchość w jamie ustnej – przy stosowaniu amantadyny, leków cholinolitycznych;
- nudności i wymioty – lewodopa, agonisty receptorów dopaminowych, inhibitory COMT;
- mimowolne ruchy – przy długotrwałym stosowaniu lewodopa;
- senność w ciągu dnia – agoniści receptorów dopaminowych;
- zawroty głowy i spadki ciśnienia tętniczego – lewodopa, agoniści receptorów dopaminowych;
- biegunki i bóle brzucha – inhibitory COMT;
- bezsenność i bóle głowy – inhibitory MAO-B, amantadyna;
- zaburzenia pamięci i dezorientacja – leki cholinolityczne (szczególnie u osób starszych);
- omamy wzrokowe – amantadyna, agonisty receptorów dopaminowych.
refundowany