Diazepam wykazuje silne działanie przeciwdrgawkowe, uspokajające, przeciwlękowe oraz nasenne. Lek stosowany jest w terapii stanów lękowych, objawów nagłego odstawienia alkoholu oraz pomocniczo w niektórych typach padaczki. Poza tym może być wykorzystywany przed zabiegami chirurgicznymi.
Diazepam – jak działa?
Diazepam działa wielokierunkowo, wykazując działanie przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, miorelaksacyjne, uspokajające i nasenne. Diazepam wpływa na receptory GABA (kwasu gamma-aminomasłowego) w neuronach. Powodują otwarcie kanałów chlorkowych, co umożliwia napływ jonów chlorkowych do wnętrza neuronu. Powoduje to zmniejszenie pobudzenia nerwów. Diazepam wpływa głównie na receptory znajdujące się w układzie limbicznym, podwzgórzu i wzgórzu.
Diazepam – kiedy stosować?
Diazepam jest wskazany w przypadku:
- ostrych stanów lękowych lub silnego pobudzenia (np. delirium tremens),
- ostrych stanów spastycznych mięśni, takich jak tężec,
- ostrych stanów drgawkowych, w tym stanu padaczkowego,
- stanów drgawkowe w przebiegu zatruć,
- drgawek gorączkowych.
Dodatkowo może być stosowany przed operacjami lub zabiegami diagnostycznymi, jak zabiegi stomatologiczne, chirurgiczne, radiologiczne, endoskopowe, cewnikowanie serca oraz kardiowersja.
Diazepam – najczęstsze działania niepożądane
- Zaburzenia krwi i układu chłonnego, które rzadko mogą objawiać się zmianami w obrazie krwi.
- Zaburzenia psychiczne, w tym reakcje paradoksalne, takie jak niepokój ruchowy, pobudzenie, drażliwość, agresywność, urojenia, napady wściekłości, koszmary senne, omamy (niektóre o typie seksualnym), psychozy, niewłaściwe zachowanie oraz inne zaburzenia zachowania. Istnieje ryzyko ujawnienia się istniejącej wcześniej depresji w czasie stosowania leków z grupy benzodiazepin.
- Zaburzenia układu nerwowego, które rzadko mogą objawiać się splątaniem, osłabieniem reakcji emocjonalnych, obniżeniem poziomu czuwania, niepamięcią następczą, ataksją, drżeniami, bólem głowy, zawrotami głowy, zaburzeniami mowy lub niewyraźną mową oraz sennością (najczęściej występującą na początku leczenia i zazwyczaj ustępującą w trakcie terapii).
Diazepam – najczęstsze interakcje
Podawanie diazepamu jednocześnie z innymi lekami o działaniu ośrodkowym, takimi jak leki przeciwpsychotyczne, przeciwlękowe, uspokajające, przeciwdepresyjne, nasenne, przeciwdrgawkowe, opioidowe leki przeciwbólowe, leki do znieczulenia ogólnego i leki przeciwhistaminowe o działaniu uspokajającym, może prowadzić do nasilenia działania uspokajającego. W przypadku opioidowych leków przeciwbólowych istnieje ryzyko nasilenia działania euforyzującego, co z kolei może zwiększyć ryzyko uzależnienia psychicznego. Ponadto przy podawaniu leków o działaniu depresyjnym na ośrodkowy układ nerwowy w skojarzeniu z dożylnie podawanym diazepamem może wystąpić ciężka depresja oddechowa i krążeniowa.
Diazepam – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Nie ma dostatecznych danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania diazepamu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach również nie dostarczyły jednoznacznych dowodów na bezpieczeństwo podawania tego leku w ciąży. W przypadku przepisywania diazepamu kobietom w wieku rozrodczym należy poinformować pacjentki o konieczności skonsultowania się z lekarzem w przypadku planowanej ciąży lub podejrzenia ciąży. Zaleca się unikanie stosowania diazepamu, szczególnie w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży, chyba że istnieją bezwzględne wskazania do jego zastosowania. Stwierdzono, że stosowanie dużych dawek lub długotrwałe stosowanie niewielkich dawek benzodiazepin w ostatnim trymestrze ciąży lub podczas porodu może powodować szereg niepożądanych skutków u noworodków, takich jak zaburzenia rytmu serca, niedociśnienie tętnicze, zaburzenia ssania, obniżenie temperatury ciała oraz umiarkowana depresja oddechowa. U noworodków, zwłaszcza u wcześniaków, układ enzymatyczny odpowiedzialny za metabolizm leku może być niewystarczająco rozwinięty. Noworodki urodzone przez matki stosujące diazepam mogą wykazywać zależność fizyczną oraz mogą wystąpić u nich objawy odstawienne w okresie pourodzeniowym. Ponadto diazepam przenika do mleka kobiecego, dlatego nie zaleca się stosowania go w okresie karmienia piersią.
Diazepam – w jakich postaciach występuje?
Diazepam występuje najczęściej w postaci roztworu do wstrzykiwań i mikrowlewek doodbytniczych.