Allopurynol hamuje działanie enzymu oksydazy ksantynowej, dzięki czemu zmniejsza poziom ksantyn i kwasu moczowego w organizmie. Zmniejsza ryzyko tworzenia szczawianowo-wapniowych złogów w drogach moczowych. Lek ten wykorzystuje się w leczeniu dny moczanowej, hiperurykemii powodowanej terapią chorób nowotworowych, kamicy nerkowej moczanowej.
Allopurynol – jak działa?
Allopurynol działa jako inhibitor oksydazy ksantynowej, co prowadzi do obniżenia stężenia kwasu moczowego w osoczu i moczu. Główny metabolit allopurynolu, oksypurynol, również przyczynia się do tego efektu. Mechanizm działania polega na hamowaniu aktywności oksydazy ksantynowej, enzymu odpowiedzialnego za przemianę hipoksantyny w ksantynę, a następnie ksantyny w kwas moczowy. U niektórych pacjentów z hiperurykemią allopurynol dodatkowo zmniejsza produkcję puryn.
Allopurynol – kiedy stosować?
Allopurynol jest wskazany do leczenia różnych postaci hiperurykemii, które nie mogą być skutecznie kontrolowane poprzez dietę. Obejmuje to hiperurykemię wtórną o różnym pochodzeniu oraz powiązane z nią powikłania kliniczne, zwłaszcza jawną dnę moczanową, nefropatię moczanową (na przykład w trakcie leczenia nowotworów). Stosuje się go także dla rozpuszczenia złogów i zapobiegania tworzeniu się kamieni moczanowych. Allopurynol jest również zalecany w leczeniu nawracającej kamicy nerkowej z kamieniami o mieszanej zawartości wapnia i szczawianów, zwłaszcza gdy leczenie płynami, dietą i innymi metodami okazało się nieskuteczne, a towarzyszy jej hiperurykemia.
Allopurynol – najczęstsze działania niepożądane
Aktualnie brak dokumentacji klinicznej na temat częstości występowania działań niepożądanych związanych z allopurynolem. W kategorii zakażeń i infekcji pasożytniczych zanotowano jedynie jedno działanie niepożądane, które występowało bardzo rzadko – czyraczność.
Allopurynol – najczęstsze interakcje
Allopurynol może wpływać na skuteczność innych leków w następujący sposób:
- 6-merkaptopuryna i azatiopryna – allopurynol wydłuża czas działania 6-merkaptopuryny i azatiopryny poprzez hamowanie oksydazy ksantynowej. W przypadku jednoczesnego stosowania tych leków zaleca się przyjmowanie 0,25 zwykłej dawki 6-merkaptopuryny lub azatiopryny;
- widarabina (arabinozyd adeniny) – allopurynol może wydłużać czas półtrwania widarabiny w osoczu. Konieczna jest ostrożna obserwacja pacjenta podczas jednoczesnego stosowania obu leków w celu wykrycia ewentualnych objawów toksyczności;
- salicylany i produkty lecznicze zwiększające wydalanie kwasu moczowego i/lub moczanów –istnieje potencjalne ryzyko interakcji z lekami zawierającymi salicylany oraz produktami leczniczymi zwiększającymi wydalanie kwasu moczowego i/lub moczanów. Zaleca się ostrożność podczas jednoczesnego stosowania allopurynolu z tymi substancjami ze względu na możliwe zmiany w efektywności leczenia;
Allopurynol – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Bezpieczeństwo stosowania allopurynolu w ciąży nie jest dostatecznie udokumentowane pomimo długotrwałego powszechnego stosowania tego produktu leczniczego bez wykazywania niekorzystnych wpływów chorobowych. W przypadku braku bezpieczniejszych alternatyw oraz gdy sama choroba niesie ryzyko dla matki lub nienarodzonego dziecka allopurynol może być stosowany w ciąży.
Doniesienia wskazują, że allopurynol i oksypurynol przechodzą do mleka kobiet karmiących piersią. Niemniej brakuje danych dotyczących potencjalnego wpływu allopurynolu i jego metabolitów na niemowlęta karmione piersią.
Allopurynol – w jakich postaciach występuje?
Allopurynol występuje w postaci tabletek.