Haloperidol (łac. haloperidolum) – działanie, wskazania, opis
Haloperidol jest lekiem przeciwpsychotycznym pierwszej generacji, należącym do tzw. neuroleptyków. Jego działanie opiera się głównie na blokowaniu receptorów dopaminowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Wykazuje silne właściwości przeciwwytwórcze i przeciwpsychotyczne, znajdujące zastosowanie w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych oraz kontroli ciężkich zaburzeń zachowania.
Jak działa haloperidol?
Haloperidol w znacznym stopniu wiąże się z białkami osocza. Działa poprzez blokadę receptorów dopaminowych D2, szczególnie w szlaku mezolimbicznym i mezokortykalnym mózgu. Prowadzi to do redukcji objawów psychotycznych, takich jak urojenia i halucynacje. Dodatkowo wykazuje działanie uspokajające i przeciwwymiotne poprzez wpływ na inne układy neuroprzekaźnikowe.
Po podaniu doustnym osiąga szczytowe stężenie w ciągu 2-6 godzin. Przy podaniu domięśniowym formy standardowej maksymalne stężenie, porównywalne do formy doustnej, jest osiągane po 20-40 minutach. W przypadku formy długo działającej stężenie szczytowe występuje po 3-9 dniach. Jest metabolizowany w wątrobie i wydalany z kałem i moczem. Podaje się go raz na dobę.
Kiedy stosować haloperidol?
Haloperidol stosuje się w leczeniu:
- schizofrenii i innych psychoz, szczególnie z objawami wytwórczymi,
- ostrej manii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej,
- ciężkich stanów pobudzenia psychoruchowego różnego pochodzenia,
- tików i zespołu Tourette'a,
- uporczywych nudności i wymiotów.
Haloperidol – najczęstsze działania niepożądane
Przy stosowaniu haloperidolu mogą wystąpić objawy takie jak:
- parkinsonizm polekowy, akatyzja czy dystonia ostra,
- senność, suchość w ustach, zaburzenia widzenia i zaparcia,
- poważniejsze działania niepożądane, takie jak późne dyskinezy, złośliwy zespół neuroleptyczny oraz zaburzenia rytmu serca.
W przypadku przedawkowania mogą wystąpić nasilone mimowolne powtarzające się ruchy części ciała, śpiączka lub zapaść krążeniowa.
Haloperidol – najczęstsze interakcje
Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z:
- lekami wydłużającymi odstęp QT,
- środkami przeciwdrgawkowymi,
- lekami hamującymi metabolizm wątrobowy.
Alkohol i inne leki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy mogą nasilać działanie usypiające haloperidolu. Lit może zwiększać ryzyko objawów neurotoksycznych.
Stosowanie haloperidolu w ciąży i w okresie karmienia piersią
Haloperidol może być stosowany tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko dla płodu. Przenika do mleka matki, dlatego podczas leczenia zaleca się przerwanie karmienia piersią.
Haloperidol – w jakich postaciach występuje?
Haloperidol dostępny jest w postaci:
- tabletek,
- kropli doustnych,
- ampułek do wstrzykiwań domięśniowych i dożylnych.