Eksenatyd (łac. exenatidum) – działanie, wskazania, opis
Eksenatyd to hormon wydzielany z jelit podczas trawienia pokarmów, który odpowiada za poposiłkowe wydzielanie insuliny oraz za opóźnienie trawienia i opróżniania żołądka. Stosowany jest w terapii cukrzycy typu 2. w celu regulacji poziomu glukozy we krwi.
Eksenatyd – jak działa?
Eksenatyd obniża poziom glukozy we krwi. U osób z cukrzycą typu 2. poprawia kontrolę glikemii, ogranicza apetyt i poprawia uczucie sytości. U tych pacjentów przywraca też właściwą reakcję trzustki na podaż glukozy. Podaje się go raz w tygodniu ze względu na przedłużony czas działania.
Kiedy stosować eksenatyd?
Eksenatyd stosowany jest w leczeniu cukrzycy typu 2. u dorosłych i dzieci powyżej 10. roku życia. Zalecany jest jako uzupełnienie innych leków obniżających poziom glukozy, w tym insuliny bazowej, gdy dotychczasowe podejścia terapeutyczne wraz z dietą i aktywnością fizyczną nie przynoszą zadowalających rezultatów.
Exenatidum – najczęstsze działania niepożądane
Często obserwowane działania niepożądane to hipoglikemia (szczególnie podczas stosowania w połączeniu z pochodnymi sulfonylomocznika, zazwyczaj łagodna, ustępująca po spożyciu węglowodanów), nudności (zazwyczaj łagodne lub umiarkowane, ustępujące w trakcie terapii) oraz biegunka. Skutki uboczne występujące często to: hipoglikemia (głównie w leczeniu skojarzonym z insuliną), zmniejszenie apetytu, bóle i zawroty głowy, wymioty, niestrawność, bóle brzucha, choroba refluksowa przełyku, rozdęcie brzucha, zaparcia, wzdęcia, świąd i pokrzywka, podrażnienie skóry w miejscu podania, uczucie zmęczenia oraz osłabienie.
Najczęstsze interakcje eksenatydu
- Eksenatyd stosowany razem z pochodnymi sulfonylomocznika może zwiększać ryzyko hipoglikemii, zwłaszcza u osób z łagodnymi zaburzeniami czynności nerek. W przypadku równoczesnego stosowania z warfaryną lub pochodnymi kumaryny, kontroluje się wskaźnik INR, gdyż eksenatyd może zwiększyć jego wartość, co może skutkować krwawieniem.
- Eksenatyd w połączeniu z lowastatyną może zmniejszyć jej wchłanianie o około 40%. Jednak nie ma konieczności dostosowywania dawki inhibitora reduktazy HMG-CoA. Zaleca się jedynie monitorowanie profilu lipidów.
- W przypadku jednoczesnego stosowania digoksyny lub lizynoprylu z eksenatydową formą o natychmiastowym uwalnianiu może wystąpić wydłużenie czasu osiągnięcia maksymalnego stężenia leku o około 2 godziny, jednak nie ma to istotnego wpływu na poziom maksymalnego stężenia ani ogólny profil leku.
Exenatidum – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Z uwagi na długi czas eliminacji eksenatydu w postaci o przedłużonym uwalnianiu kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia. Zaleca się przerwę w stosowaniu eksenatydu co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą. Badania na zwierzętach wykazały potencjalnie szkodliwy wpływ tego leku na reprodukcję. Brakuje wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u kobiet w ciąży, dlatego eksenatyd nie jest zalecany w tym czasie. Nie ma dostatecznych danych dotyczących wydzielania eksenatydu do pokarmu kobiecego, dlatego nie zaleca się stosowania leku w okresie karmienia piersią.
W jakich postaciach występuje eksenatyd?
Eksenatyd występuje w postaci proszku i rozpuszczalnika do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań o przedłużonym uwalnianiu.