Erytromycyna jest antybiotykiem wykorzystywanym w leczeniu zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych, ucha środkowego i zewnętrznego, zapalenia powiek, a także zakażeń tkanek miękkich. Może być stosowana profilaktycznie w celu zapobiegania infekcjom u osób po zabiegach chirurgicznych oraz w trakcie leczenia oparzeń o działaniu bakteriostatycznym - po wniknięciu do komórki bakterii łączy się z rybosomami, jednostkami odpowiedzialnymi za syntezę białek. Uniemożliwia to bakteriom produkcję białek i rozmnażanie się. Ma szerokie spektrum działania,
Jak działa erytromycyna?
Erytromycyna jest produkowana przez bakterie szczepu Saccharopolyspora erythraea (dawniej Streptomyces erythraeus). Działa bakteriostatycznie – hamuje wzrost większości ziarenkowców gram-dodatnich, często także tych odpornych na penicylinę:
- Moraxella catarrhalis,
- Staphylococcus,
- Neisseria gonorrhoeae,
- Neisseria meningitidis,
- Streptococcus A, B, C, G,
- Streptococcus pneumoniae,
- Chlamydia,
- Mycoplasma,
- Campylobacter jejuni/coli,
- Helicobacter pylori,
- Corynebacterium,
- Legionella,
- Treponema,
- Bordetella pertussis,
- Bacillus anthracis,
- Ureaplasma,
- beztlenowe ziarenkowce i pałeczki gram-ujemne (z wyjątkiem Bacteroides fragilis i Fusobacterium).
Erytromycyna nie wykazuje aktywności przeciwbakteryjnej wobec pałeczek gram-ujemnych z rodziny Enterobacteriaceae, Pseudomonas i Acinetobacter.
Kiedy stosować erytromycynę?
Erytromycynę można stosować w leczeniu poniższych infekcji:
- zakażenia górnych dróg oddechowych (zapalenie migdałków, ropień okołomigdałkowy, zapalenie gardła), wtórne zakażenia bakteryjne w przebiegu grypy lub przeziębienia. Ze względu na zmienną aktywność przeciwko Haemophilus influenzae erytromycyna nie jest zalecana do leczenia zakażeń dróg oddechowych wywołanych przez tę bakterię.
- zakażenia dolnych dróg oddechowych (zapalenie tchawicy, ostre zapalenie oskrzeli lub zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, zapalenie płuc: płatowe, odoskrzelowe, pierwotne atypowe zapalenie płuc)
- zakażenia ucha środkowego i zewnętrznego
- zapalenie dziąseł (angina vincenta)
- zapalenie powiek
- zakażenia skóry i tkanek miękkich (czyraki, czyraki mnogie, zapalenie tkanki łącznej, róża)
- zakażenia przewodu pokarmowego (zapalenie pęcherzyka żółciowego, gronkowcowe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy)
- zapobieganie zakażeniom okołooperacyjnym (wtórne zakażenia w przebiegu oparzeń, zapalenie wsierdzia u osób poddawanych zabiegom stomatologicznym)
Dodatkowo erytromycyna może być stosowana u osób uczulonych na antybiotyki beta-laktamowe w przypadku zakażeń wywołanych przez wrażliwe drobnoustroje, oraz miejscowo w leczeniu trądziku pospolitego.
W okulistyce może być stosowana do leczenia powierzchownych zakażeń gałki ocznej spowodowanych przez drobnoustroje oraz u noworodków do profilaktyki zakażeń gałki ocznej wywołanych przez szczepy bakterii N. gonorrhoeae lub Ch. trachomatis.
Erytromycyna – najczęstsze działania niepożądane
Po zastosowaniu erytromycyny działania niepożądane występują rzadko i większość ustępuje po odstawieniu leku. Mogą pojawić się:
- objawy żołądkowo-jelitowe (ból nadbrzusza, biegunka, nudności, wymioty, rzadko występujące rzekomobłoniaste zapalenie jelit);
- zaburzenia rytmu serca (bardzo rzadko: częstoskurcz komorowy, zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes, kołatanie serca);
- agranulocytoza (obniżenie liczby granulocytów we krwi);
- zaburzenia słuchu (szumy uszne, głuchota) szczególnie po podaniu dużych dawek leku i/lub u pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek; zwykle przemijają po odstawieniu leku.
- Równoczesne stosowanie erytromycyny z lowastatyną lub simwastatyną może prowadzić do zwiększenia stężenia tych statyn w surowicy krwi, zwiększając ryzyko działań niepożądanych. Obserwowano przypadki rabdomiolizy u ciężko chorych pacjentów leczonych jednocześnie lowastatyną i erytromycyną.
- Równoczesne podawanie erytromycyny i teofiliny może prowadzić do zwiększenia stężenia teofiliny w surowicy krwi.
- Erytromycyna może także zwiększać wchłanianie digoksyny, co prowadzi do zwiększenia jej stężenia w surowicy krwi.
- Równoległe stosowanie erytromycyny z cyklosporyną może zwiększać stężenie cyklosporyny i nasilać jej nefrotoksyczność.
- Erytromycyna hamuje metabolizm karbamazepiny, dlatego może być konieczne zmniejszenie dawki karbamazepiny nawet o połowę.
Najczęstsze interakcje erytromycyny z innymi lekami
- Równoczesne stosowanie erytromycyny z lowastatyną lub simwastatyną może prowadzić do zwiększenia stężenia tych statyn w surowicy krwi, zwiększając ryzyko działań niepożądanych. Obserwowano przypadki rabdomiolizy u ciężko chorych pacjentów leczonych jednocześnie lowastatyną i erytromycyną.
- Równoczesne podawanie erytromycyny i teofiliny może prowadzić do zwiększenia stężenia teofiliny w surowicy krwi.
- Erytromycyna może także zwiększać wchłanianie digoksyny, co prowadzi do zwiększenia jej stężenia w surowicy krwi.
- Równoległe stosowanie erytromycyny z cyklosporyną może zwiększać stężenie cyklosporyny i nasilać jej nefrotoksyczność.
- Erytromycyna hamuje metabolizm karbamazepiny, dlatego może być konieczne zmniejszenie dawki karbamazepiny nawet o połowę.
Erytromycyna – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Erytromycyna przenika przez łożysko, ale jej stężenie we krwi płodu jest niewielkie. Przenika również do pokarmu kobiecego, dlatego u kobiet w ciąży i karmiących piersią należy stosować erytromycynę jedynie w razie konieczności.
Preparaty erytromycyny do stosowania na skórę mogą być stosowane przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Aby uniknąć kontaktu leku z ustami dziecka należy unikać stosowania preparatów na skórę w okolicy piersi.
W jakich postaciach występuje erytromycyna?
Substancja występuje w tabletkach, tabletkach powlekanych, jako płyn do stosowania zewnętrznego, proszek do sporządzania roztworu na skórę i maść do oczu.
