Karbamazepina jest lekiem przeciwdepresyjnym oraz przeciwdrgawkowym. Karbamazepina stosowana jest w leczeniu padaczki, zespołu abstynencji alkoholowej oraz zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
Karbamazepina – jak działa?
Karbamazepina jest lekiem przeciwpadaczkowym skutecznym w różnych postaciach napadów, w tym częściowych i uogólnionych, oraz w leczeniu manii. Chociaż mechanizm jej działania nie jest w pełni zrozumiany, wiadomo, że karbamazepina stabilizuje nadmiernie pobudzone błony neuronów, hamując powtarzalne wyładowania neuronalne i zmniejszając rozchodzenie się impulsów przez synapsy. Główny mechanizm przeciwpadaczkowego działania karbamazepiny to hamowanie kanałów sodowych zależnych od potencjału w neuronach zdepolaryzowanych, co prowadzi do blokady tych kanałów. Dodatkowo karbamazepina może hamować uwalnianie glutaminianu i stabilizować błony neuronów, co przyczynia się do jej działania przeciwpadaczkowego. Hamowanie szybkości obrotu dopaminy i noradrenaliny może także odgrywać rolę w działaniu karbamazepiny w manii.
Karbamazepina – kiedy stosować?
Karbamazepina jest wskazana w leczeniu napadów padaczkowych, w tym napadów uogólnionych toniczno-klonicznych i częściowych. Lek ten zazwyczaj nie jest skuteczny w przypadku napadów nieświadomości oraz napadów mioklonicznych, istnieją niepotwierdzone doniesienia sugerujące możliwość pogorszenia ataków u pacjentów z atypowymi napadami nieświadomości.
Karbamazepina jest także stosowana w leczeniu bólu napadowego związanego z neuralgią nerwu trójdzielnego oraz w profilaktyce zaburzeń afektywnych dwubiegunowych u pacjentów, którzy nie reagują na leczenie litem.
Karbamazepina – najczęstsze działania niepożądane
W początkowym okresie leczenia karbamazepiną, szczególnie w przypadku stosowania zbyt dużej dawki lub u pacjentów w podeszłym wieku, mogą wystąpić różne działania niepożądane. Najczęściej obserwowane z nich to:
- zaburzenia układu nerwowego: zawroty głowy, ból głowy, ataksja (niezdolność do utrzymania równowagi), senność, zmęczenie, podwójne widzenie,
- zaburzenia żołądka i jelit: nudności, wymioty,
- skórne reakcje nadwrażliwości.
Nasilenie tych działań niepożądanych może być uzależnione od dawki leku. W większości przypadków objawy te ustępują samoistnie po kilku dniach lub po zmniejszeniu dawki leku.
Karbamazepina – najczęstsze interakcje
Proces przekształcania karbamazepiny w czynny metabolit 10,11-epoksyd jest głównie katalizowany przez enzym cytochromu P450 3A4 (CYP 3A4). Jednoczesne stosowanie leków, które hamują działanie tego enzymu, może spowodować zwiększenie stężenia karbamazepiny we krwi, co może prowadzić do nasilenia działań niepożądanych. Z kolei równoczesne podawanie leków, które stymulują działanie enzymu CYP 3A4, może przyspieszyć metabolizm karbamazepiny, prowadząc do obniżenia jej stężenia we krwi i zmniejszenia skuteczności terapeutycznej.
Karbamazepina – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Karbamazepina nie powinna być stosowana w okresie ciąży i laktacji, chyba że po dokładnym rozważeniu dostępnych alternatywnych metod leczenia uzna się, że korzyści z jej stosowania przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Pacjentka powinna być kompleksowo poinformowana o ryzyku związanym z przyjmowaniem karbamazepiny w ciąży i zrozumieć to ryzyko. Istnieją dowody na to, że ryzyko wad rozwojowych może zależeć od dawki karbamazepiny. Jeśli po dokładnej ocenie ryzyka i korzyści nie można wybrać odpowiedniej alternatywnej metody leczenia i konieczne jest kontynuowanie leczenia karbamazepiną, zaleca się stosowanie monoterapii oraz minimalnej skutecznej dawki przy równoczesnym monitorowaniu stężenia leku we krwi.
Karbamazepina – w jakich postaciach występuje?
Karbamazepina występuje w postaci tabletek.