Tirzepatyd (ang. tirzepatide) – działanie, wskazania, opis
Tirzepatyd to syntetyczna substancja stosowana w lekach na cukrzycę typu drugiego, lek został dopuszczony do obrotu w Unii Europejskiej w 2022 roku. Pozwala na lepszą kontrolę glikemii i większą redukcję masy ciała niż podobnie działające substancje dotychczas stosowane. Trwają badania nad wykorzystaniem tirzepatydu w leczeniu otyłości, niewydolności serca i zapalenia wątroby.
Tirzepatyd – jak działa?
Tirzepatyd to syntetyczny peptyd zbudowany z 39 aminokwasów. Dzięki podobnej budowie działa jak inkretyny – hormony jelitowe GLP-1 i GIP – wydzielane w organizmie w reakcji na spożyty posiłek. Powodują one zwiększenie wydzielania insuliny, obniżenie wydzielania glukagonu, co jest pożądane w cukrzycy typu 2., a także zmniejszają łaknienie i hamują opróżnianie żołądka. Tirzepatyd wywołuje ten sam efekt co hormony dzięki temu, że pobudza receptory obu inkretyn. Pozwala na lepszą kontrolę glikemii i większą redukcję masy ciała niż podobnie działające substancje dotychczas stosowane, te bowiem pobudzały jedynie receptory GLP-1.
Tirzepatyd nie zwiększa również ryzyka hipoglikemii, czyli nadmiernego spadku poziomu cukru we krwi. U pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2. z towarzyszącym wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym tirzepatyd działa również ochronnie na nerki.
Kiedy stosować tirzepatyd?
Wskazaniem do stosowania leku z jednoczesnym uwzględnieniem diety i aktywności ruchowej jest trudna do uregulowania glikemia u pacjentów z cukrzycą typu 2. Obecnie trwają badania nad skutecznością i bezpieczeństwem stosowania tirzepatydu w leczeniu otyłości, niewydolności serca z zachowaną frakcją wyrzutową oraz niealkoholowego, stłuszczeniowego zapalenia wątroby. Leki zawierające tę substancję nie zostały dopuszczone do leczenia cukrzycy typu 1.
Najczęstsze działania niepożądane tirzepatydu
- Tirzepatyd jest lekiem na ogół dobrze tolerowanym przez pacjentów. Najczęstsze działania niepożądane dotyczą przewodu pokarmowego. Około 10% pacjentów skarży się na bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunki. Rzadziej mogą pojawiać się objawy refluksu oraz zaparcia. Tirzepatyd oraz leki pobudzające receptory GLP-1 mogą wywoływać ostre zapalenie trzustki. Jeżeli w trakcie terapii pojawia się silny ból w nadbrzuszu, należy natychmiast zgłosić się na pogotowie.
- Pacjenci stosujący terapię skojarzoną z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika mogą doświadczać nadmiernego spadku poziomu cukru – hipoglikemii.
- Istnieją doniesienia o możliwym ryzyku wywołania raka tarczycy u osób stosujących tirzepatyd. Z tego względu osoby, u których w wywiadzie rodzinnym pojawia się ten typ nowotworu, nie powinny stosować terapii tirzepatydem.
- Według producenta leku u osób cierpiących na zapalenie wątroby nie jest konieczne zmniejszenie stosowanej dawki. Podobnie w przypadku schorzeń nerek z tą różnicą, że tirzepatyd powinien być ostrożnie stosowany u pacjentów wrażliwych na odwodnienie. Ma to związek z ryzykiem występowania dodatkowo odwadniających biegunek, wymiotów i innych zaburzeń żołądkowo-jelitowych.
- Nie ma wystarczających badań, by dopuścić stosowanie tirzepatydu u dzieci i młodzieży.
Tirzepatyd – najczęstsze interakcje
Substancja hamuje opróżnianie żołądka i w związku z tym może ograniczać wchłanianie niektórych leków. Efekt ten jest szczególnie istotny u kobiet stosujących doustną antykoncepcję hormonalną. Zaleca się, aby pacjentki stosujące tirzepatyd przeszły na formy antykoncepcji inne niż doustne.
Stosowanie tirzepatydu w ciąży i w okresie karmienia piersią
W przypadku ciąży oraz karmienia piersią nie zostały przeprowadzone odpowiednie badania mogące potwierdzić bezpieczeństwo stosowania tirzepatydu.
W jakich postaciach występuje tirzepatyd?
To lek do iniekcji podskórnej dostępny fiolkach w dawkach od 2,5 mg do 15 mg.
nierefundowany