Podofilotoksyna to substancja pochodzenia roślinnego o działaniu przeciwnowotworowym i przeciwwirusowym. Jest stosowana głównie miejscowo w leczeniu brodawek płciowych (kłykcin kończystych) wywołanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Podofilotoksyna działa cytotoksycznie, hamując podziały komórkowe i prowadząc do martwicy zmienionych chorobowo tkanek.
Podofilotoksyna – jak działa?
Podofilotoksyna działa poprzez:
- hamowanie podziałów komórkowych: wpływa na mikrotubule komórek, zatrzymując mitozę i prowadząc do obumierania komórek zakażonych wirusem;
- martwicę tkanek: powoduje martwicę komórek w zmianach chorobowych, co prowadzi do ich złuszczania i eliminacji;
- działanie przeciwwirusowe: hamuje replikację wirusa brodawczaka ludzkiego w zakażonych komórkach.
Podofilotoksyna to związek naturalny pozyskiwany z żywicy (podofilina) występującej w roślinach z klasy Coniferae (np. gatunki Juniperus) oraz rodziny Berberidaceae (np. Podophyllum). Substancja ta działa poprzez blokowanie polimeryzacji tubuliny, co uniemożliwia tworzenie mikrotubul potrzebnych do powstania wrzeciona mitotycznego. W efekcie zatrzymuje się podział komórek, a działanie przeciwmitotyczne i cytolityczne prowadzi do martwicy kłykciny kończystej. Podofilotoksyna wykazuje szybsze i bardziej skuteczne działanie niż sama podofilina.
Podofilotoksyna – kiedy stosować?
Podofilotoksyna jest wskazana w leczeniu brodawek płciowych (kłykcin kończystych) u dorosłych, wywołanych przez wirusa HPV. Lek stosuje się wyłącznie na zmiany skórne i śluzówkowe zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie należy stosować go na zdrową skórę ani w przypadku dużych zmian obejmujących duże powierzchnie ciała. Podczas stosowania należy zachować szczególną ostrożność. Preparat nie powinien mieć kontaktu z oczami, błonami śluzowymi ani dużymi powierzchniami skóry ze względu na ryzyko działań niepożądanych, w tym reakcji ogólnoustrojowych. Przypadkowy kontakt z błonami śluzowymi lub zdrową skórą może wywołać podrażnienie lub owrzodzenie. Aby temu zapobiec, przed nałożeniem preparatu zaleca się zabezpieczenie okolicznej zdrowej skóry warstwą ochronną – może to być wazelina, maść cynkowa lub inny neutralny krem.
Podofilotoksyna jest przeciwwskazana u pacjentów z:
- nadwrażliwością na substancję czynną lub którykolwiek składnik preparatu,
- ciężkimi uszkodzeniami skóry lub stanami zapalnymi w miejscu aplikacji.
Nie zaleca się stosowania leku u dzieci.
Podofilotoksyna – najczęstsze działania niepożądane
Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych należą:
- podrażnienie skóry w miejscu aplikacji, takie jak pieczenie, świąd czy zaczerwienienie,
- powstawanie strupów w miejscu stosowania,
- rzadziej obrzęk, ból lub owrzodzenia.
W przypadku nasilenia objawów należy skonsultować się z lekarzem.
Podofilotoksyna – interakcje
Brak istotnych interakcji podofilotoksyny z innymi lekami, jednak należy unikać jednoczesnego stosowania innych preparatów miejscowych na leczone obszary skóry.
Podofilotoksyna – stosowanie w ciąży i karmieniu piersią
Stosowanie podofilotoksyny w ciąży i podczas karmienia piersią jest przeciwwskazane z uwagi na brak danych dotyczących bezpieczeństwa.
Podofilotoksyna – w jakich postaciach występuje?
Podofilotoksyna jest dostępna w postaci roztworu lub kremu do stosowania miejscowego. Preparat należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza, zazwyczaj 2 razy dziennie przez kilka dni, a następnie zrobić przerwę, aby ocenić reakcję skóry.