Wykonywanie codziennych czynności w pracy, domu, szkole, uprawianie sportów i aktywności fizycznych może doprowadzić do kontuzji lub uszkodzeń skóry. Na to, jak szybko rana się zagoi, mają wpływ m.in. odpowiednia dezynfekcja, pielęgnacja oraz zastosowanie właściwego opatrunku i jego regularna zmiana.
Przed opatrunkiem dezynfekcja
Do odkażania służą płyny, maści, żele, spraye – osobne wykorzystujemy do dezynfekcji ran, osobne do oczyszczania dłoni, ciała, jeszcze inne do odkażania powierzchni użytkowych. Pamiętajmy, że przed opatrzeniem jakiejkolwiek rany należy bowiem dokładnie umyć ręce. Jeśli opatrywana jest rana z wysiękiem, warto założyć jednorazowe rękawiczki ochronne. Samo zdezynfekowanie rany przed założeniem opatrunku też jest konieczne – chroni przed przenoszeniem bakterii, wirusów, grzybów, przyczynia się do prawidłowego procesu gojenia i zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji. Dopiero na zdezynfekowaną i oczyszczoną ranę można założyć opatrunek.
Opatrunki medyczne – jak je dobrać do rany?
Każdy rodzaj rany wymaga innego rodzaju opatrunku. Rozmiar opatrunku dobieramy tak, by cała powierzchnia rany znalazła się pod środkiem opatrunkowym.
- Opatrunki jałowe są poddawane procesowi sterylizacji, aplikuje się je bezpośrednio na ranę lub skaleczenie. Opatrunki niejałowe stanowią wierzchnią warstwę podtrzymującą, nie powinny mieć bezpośredniego kontaktu z raną.
- Plastry i kompresy jałowe to podstawowe rodzaje opatrunków. Drobne skaleczenia, otarcia, rany powierzchowne można samodzielnie zaopatrzyć plastrem z opatrunkiem lub jałowym kompresem podtrzymywanym przez plaster bez opatrunku lub bandaż. W przypadku większego krwawienia do zatamowania krwi można użyć jałowej gazy.
- Opatrunki absorpcyjne (wysokochłonne) to takie, które pochłaniają wysięk z rany. Rany sączące się powstają w wyniku oparzenia, to odleżyny lub inne trudno gojące się zmiany. Opatrunki tego typu wchłaniają nadmiar wysięku z rany, zatrzymują go wewnątrz, a jednocześnie przepuszczają powietrze. Przykładem tego typu materiałów opatrunkowych są opatrunki hydrożelowe i hydrokoloidowe.
- Opatrunki medyczne mogą także być nasączane (np. alginianem wapnia, jonami srebra). Wskazane są do leczenia ran trudno gojących się, gdyż absorbują i eliminują patogeny w wysięku z rany. W ten sposób rana jest oczyszczana z bakterii i innych drobnoustrojów, co przyspiesza jej gojenie. Środki opatrunkowe tego typu to np. opatrunki alginianowe i ze srebrem.
Środki opatrunkowe - o czym pamiętać przy ich zakładaniu?
Sposób zakładania opatrunku również zależy od rodzaju środka medycznego.
- Opatrunki nieprzylepne (np. wysokochłonne) muszą być podtrzymywane w miejscu wtórnym opatrunkiem – bandażem, plastrem bez opatrunku.
- Opatrunki samoprzylepne należy dopasować rozmiarem do rany i przykleić do zdezynfekowanej, suchej skóry. Nie wymagają one opatrunku wtórnego.
Materiały opatrunkowe w zestawie, czyli apteczka
Apteczka pierwszej pomocy to podręczny zestaw produktów, który pozwoli nam poradzić sobie ze skaleczeniami, zadrapaniami, mniejszymi kontuzjami. Warto więc mieć ją przy sobie podczas podróży, w samochodzie, domu, szkole, miejscu pracy.
Każda apteczka powinna zawierać materiały opatrunkowe, koc ratunkowy, maseczkę z ustnikiem do sztucznego oddychania, chustę trójkątną oraz środek do dezynfekcji. Apteczkę pierwszej pomocy można dowolnie modyfikować, dodając do niej przykładowo leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwalergiczne, na przeziębienie.
Środki medyczne do opieki nad osobą leżącą
By nie dopuścić do odleżyn, otarć i podrażnienia skóry u unieruchomionego chorego, należy odpowiednio zadbać o higienę. U pacjentów, którzy nie mogą samodzielnie załatwić potrzeb fizjologicznych lub cierpią na nietrzymanie moczu, stosuje się wyroby chłonne o różnym stopniu chłonności (pieluchy anatomiczne, pieluchomajtki albo wkłady chłonne). Dla ochrony łóżka chorego służą z kolei podkłady higieniczne.
